تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های لوبیا (L. Vulgaris Phaseolus) در شرایط تنش خشکی

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و شناسایی روابط بین عملکرد با سایر صفات مورفولوژیکی موجود در ژنوتیپ های لوبیا، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو شرایط نرمال و تنش خشکی در سال زراعی 95 - 1394 بر روی 30 ژنوتیپ لوبیا در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تهران اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان از تنوع بالا برای اکثر صفات داشت. براساس نتایج مقایسه میانگین ها بیشترین عملکرد دانه در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی متعلق به ژنوتیپ دانشکده بود. تجزیه رگرسیون نشان داد که در شرایط نرمال صفات وزن غلاف با دانه در بوته، شاخص برداشت و ارتفاع بوته و در شرایط تنش خشکی صفات وزن غلاف با دانه در بوته، طول میانگره و روز تا 50 درصد غلاف دهی به ترتیب بیشترین رابطه را با عملکرد دانه داشتند. تجزیه به عامل ها در شرایط نرمال و تنش خشکی شش عامل را شناسایی که به ترتیب در .مجموع 82.7 و 85.3 درصد از کل تغییرات داده ها را توجیه کردند. در هر دو شرایط عامل های اول و دوم که بیشترین درصد تغییرات داده ها را توجیه کردند به عنوان عامل های عملکرد و اجزای عملکرد معرفی شدند. سپس از این دو عامل جهت به دست آوردن پراکنش و شناسایی ژنوتیپ های برتر در دستگاه مختصات استفاده شد. در شرایط نرمال ژنوتیپ های 13، 16، 12، 6، 27 و 5 و در شرایط تنش خشکی ژنوتیپ های 15، 26، 12، 18، 16 و 29 که از نظر عامل های اول و دوم مثبت و بالاتر بودند به عنوان ژنوتیپ های برتر انتخاب شدند. تجزیه خوشه ای در شرایط نرمال و تنش خشکی ژنوتیپ های مورد بررسی را در چهار گروه قرار داد. بیشترین تنوع برای صفات در بین ژنوتیپ های مورد بررسی مشاهده شد بنابراین می توان با انتخاب و اصلاح برای این صفات، عملکرد دانه در بوته را افزایش داد.