برآورد قدرت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه در گندم نان

برای فهم چگونگی کنترل عمل ژن در صفات مختلف مورفولوژیک و عملکرد و همچنین برای برآورد میزان وراثت پذیری از پنج رقم گندم استفاده شد. این ارقام گندم شامل بولانی سفید، بولانی قهوه ای، تجن، کلک افغانی و لاین موتانت as48 بودند که به صورت دای آلل کامل در شرایط نرمال تلاقی داده شدند. ارقام ذکر شده به همراه نتاج f2 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشکده کشاورزی هسته ای کشت شدند. پس از معنی دار شدن صفات مورد بررسی بر اساس تجزیه واریانس، آنالیزهای دای آلل بر روی آن ها صورت گرفت. تجزیه صفات بر اساس روش گریفینگ نشان داد که ترکیب پذیری عمومی در تمامی صفات معنی دار شده است که نشان دهنده وجود اثرات افزایشی ژن ها در تمامی صفات است. وراثت پذیری خصوصی در صفات مورد مطالعه بسیار بالا بود که این عامل نشان می دهد، انتخاب برای این صفات موفقیت آمیز است. مدل افزایشی غالبیت در این آزمایش کفایت می کرد و اثرات غیر آللی مشاهده نشد، لذا مطالعه صفات از طریق تجزیه ژنتیکی هیمن امکان پذیر گردید. تجزیه واریانس به روش هیمن نیز نشان داد که اثرات افزایشی و غیرافزایشی ژن ها در کنترل صفات نقش دارند. پارامترهای ژنتیکی نشان دهنده وجود اثر غالبیت ناقص در صفات تعداد سنبلچه در سنبله، طول میانگره سوم و دوم، قطر میانگره سوم و دوم و سطح برگ هستند که تجزیه گرافیکی هیمن نیز آن را تایید می کند.

Estimation of General and Specific Combining Abilities of Morphological Traits and Grain Yield in Bread Wheat

Five wheat varieties were used to estimate gene action for morphological traits and yield and estimate the heritability of traits. The varieties including White Bolani, Brown Bolani, Tajan, Kealk and AS48 mutant have been crossed based on full diallel. The F2 genotypes were planted in a randomized complete block design with three replications in the Nuclear Agricultural Research Institute. Analysis of variance for all the traits revealed that the general combining ability was significant so these traits were controlled by additive genetic effects. The heritability of traits were high and therefore selection based on these will be successful. Additivedominance model was sufficient for this research and nonallelic effect weren rsquo;t observed, therefore Hayman analysis was performed. Hayman rsquo;s analysis of variance showed that the additive effects and nonadditive effects control the traits. For number of spikelet per spike, second and third internodes diameter, second and third internodes length and leaf area traits, the average degree of dominance indicate that partial dominance controls these traits. Heyman rsquo;s graphical analysis showed that partial dominance was involved in controlling these traits.