ارزیابی صفات موفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های برنج (Oryza Sativa L.) هوازی و غرقابی در شرایط تنش خشکی و نرمال

با توجه به اهمیت تنش خشکی به عنوان مهم ترین عامل محدودکننده تولید برنج در دنیا، شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی می تواند یک راهکار ارزشمند برای مقابله با کم آبی باشد. در پژوهش حاضر 53 ژنوتیپ برنج متشکل از 31 رقم هوازی و 22 رقم غرقابی بومی در دو محیط تنش کم آبی و نرمال در منطقه سنگر رشت در ایران در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. تعداد 18 صفت مختلف شامل صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برای تمامی صفات، اختلاف بین ژنوتیپ ها در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود که نشان دهنده تنوع بالا و واکنش های متفاوت ژنوتیپ ها در دو محیط بود. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها را در هر کدام از شرایط در سه گروه تقسیم بندی کرد. در شرایط بدون تنش، گروه دوم با 21 ژنوتیپ که شامل 14 ژنوتیپ برنج هوازی و 7 رقم غرقابی بود، از لحاظ صفات عملکرد دانه، وزن کل خوشه ها و خوشه ساقه اصلی، تعداد دانه کل و دانه بارور، میانگین بالاتر از سایر ژنوتیپ ها داشتند. در شرایط تنش خشکی، مطلوب ترین ژنوتیپ ها در گروه دوم واقع شدند. در این گروه که شامل 19 ژنوتیپ هوازی و 4 رقم غرقابی بود از لحاظ صفات مرتبط با عملکرد ازجمله وزن کل خوشه ها، وزن خوشه ساقه اصلی، عملکرد دانه، وزن خشک بوته، وزن هزاردانه، تعداد دانه کل و دانه بارور برتر از سایر گروه ها ظاهر شدند. در مجموع 11 ژنوتیپ هوازی و 2 رقم غرقابی (درفک و گوهر) در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی در گروه برتر از لحاظ عملکرد دانه و اجزای عملکرد واقع شدند.