برآورد ارزش اصلاحی لاین های تریتی پایرم ثانویه ایرانی برمبنای شاخص های تحمل به تنش در شرایط تنش شوری با روش بهترین پیش‌بینی خطی متعادل

اگر چه لاین های غله جدید تریتی پایرم اولیه غیر ایرانی تولید و مقاومت قابل توجهی به تنش شوری از خود نشان داده اند ولی دارای ریزش سنبلچه هنگام رسیدن، پنجه دهی چند مرحله ای زیاد و دوره رشد طولانی می باشند که تاکنون با تلاقی آنها با ارقام گندم ایران تحقیقاتی در جهت تولید لاین های تریتی پایرم ثانویه انجام شده است. به منظور بررسی پاسخ 13 لاین تریتی پایرم اولیه غیرایرانی(2n=6x=42, aabbe^be^b)، 92 لاین تریتی پایرم ثانویه ایرانی (f6-f7; 2n=6x=42, aabbd(1-6) e^b(1-6) )، به همراه 6 رقم گندم ایرانی و یک لاین امید بخش تریتیکاله به تنش شوری آزمایشی بصورت طرح آلفا لاتیس با دو تکرار در دو محیط نرمال (ec=1 ds/m) و تنش شوری (ec=12 ds/m) در دو سال زراعی 1393 تا 1395 در شرایط آب و هوایی کرمان انجام شد. نتایج نشان داد عملکرد دانه به شدت تحت تاثیر تنش شوری قرار گرفته و در لاین های حاصل از تلاقی کتلیکومma/b× ، فلاتma/b × امید× (ka/b)(ca/b)، نیکنژاد × (ka/b)(ca/b)، شتردندان × ka/b، روشن × az/b و همچنین تریتی پایرم اولیه غیر ایرانی، ارقام گندم ایرانی و تریتیکاله به ترتیب به نسبت 11/06، 9/37، 4/30، 4/98، 7/98، 12/58، 3/48 و 90/19و 15/87 کاهش یافت. ارزیابی تحمل به تنش در ژنوتیپ های مورد بررسی به کمک شاخص های تحمل نشان داد شاخص sti به دلیل داشتن بیشترین همبستگی با عملکرد دانه تحت تنش شوری از کارایی بالاتری برای انتخاب ژنوتیپ های مقاوم به تنش برخوردار است. همچنین نتایج نشان داد، رتبه بندی لاین ها براساس ارزش های اصلاحی با استفاده از روش بلاپ راهی مناسب برای گزینش لاین های مقاوم به شوری با پتانسیل عملکرد بالا بود. لاین تریتی پایرم اولیه غیر ایرانی (cr/b)(ka/b) و لاین های تریتی پایرم ثانویه ایرانی حاصل از تلاقینیکنژاد× (ka/b)(cr/b) و امید × (ka/b)(cr/b) بر اساس رتبه بندی بلاپ از اهمیت بیشتری برای شرکت در مطالعات آتی جهت انتخاب و معرفی به عنوان ارقام مقاوم به شوری با پتانسیل عملکرد بالا برخوردار هستند.