تجزیه پایداری عملکرد روغن در ژنوتیپ های مختلف کلزا (Brassica Napul L.) در دو تاریخ کاشت نرمال و تاخیری در استان کرمانشاه

به منظور ارزیابی پایداری عملکرد روغن ژنوتیپ های کلزا و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط، 22 ژنوتیپ کلزا در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی اسلام آباد غرب طی سه سال زراعی در دو تاریخ کاشت نرمال و کشت تاخیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر ژنوتیپپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپxمحیط برای عملکرد روغن معنی دار بود. سهم اثر محیط و اثر متقابل ژنوتیپxمحیط در بیان عملکرد روغن بیشتر از اثر ژنوتیپ بود. نتایج تجزیه امی عملکرد روغن نشان داد که چهار مولفۀ اصلی برای اثر متقابل ژنوتیپ xمحیط معنی دار گردید. بر اساس نمایش گرافیکی بای پلات اولین و دومین مولفۀ اصلی اثر متقابل که سهم ژنوتیپ ها را در ایجاد اثر متقابل مولفۀ اول و دوم نشان می دهد ژنوتیپ های پاراده، کریستینا، گولیات، شیرالی، کیمبرلی و الکت تقریبا در مرکز بای پلات قرار گرفته و از این نظر دارای پایداری عملکرد روغن بودند. استفاده از آماره ارزش پایداری امی (asv) نیز پایداری عملکرد روغن ژنوتیپ های فوق را تایید نمود. ژنوتیپ های زرفام و هایولا 401 با فاصله گرفتن از مرکز بای پلات در مقایسه با سایر ژنوتیپ های مورد بررسی از پایداری عملکرد روغن کمتری برخوردار بودند. بر اساس این بای پلات، محیط های e1، e4 و e3 دارای بیشترین سهم در ایجاد اثر متقابل و محیط e2 دارای کمترین سهم در ایجاد اثر متقابل بودند. نتایج نشان داد که بر اساس آماره های پایداری استفاده شده در این تحقیق، ژنوتیپ های متفاوتی به عنوان ژنوتیپ پایدار معرفی شدند از این رو توصیه می شود برای شناسایی دقیق و مطمئن ژنوتیپ های پایدار و پرعملکرد کلزا از روش های متعددی استفاده شود.

Stability Analysis of Oil Yield in Different Oilseed Rape (Brassica napus L.) Genotypes in Two normal and Delayed Sowing Date in Kermanshah Province

In order to evaluate oil yield stability in oilseed rape genotypes and genotype acute;environment interaction, 22 oilseed rape genotypes were evaluated using RCBD design with 4 replications in Agricultural Research Station of Islam AbadeGharb during 3 cropping seasons in normal and delayed sowing date conditions. Combined variance analysis showed that genotype, environment and genotype acute;environment interaction were statistically significant. Proportion of environment effect followed by genotype acute;environment interaction was so greater than genotype effect. Based on biplot of two first genotype acute;environment interaction components, that explains proportion of oilseed rape genotypes in genotype acute;environment, genotypes Parade, Kristinia, Goliath, Shiralee, Kimberly and Elect were located next to center of biplot so that had the least proportion for the Genotype acute;Environment effect and were stable from the viewpoint of oil production. AMMI stability values (ASV) of genotypes confirmed the above mentioned results. Hyola401 and Zarfam were located away from the center of biplot so that were unstable genotypes for oil production. Biplot display indicated that environments E1, E3 and E4 had the most scores for genotype acute;environment interaction whereas E2 had the least proportion in genotype acute;environment interaction effect. Dissimilarity in ranking of selected genotypes from the viewpoint of oil yield based on other stability parameters suggests that it would be better using of numerous stability parameters to reliable and accurate selection of stable genotypes.