بررسی تطبیقی تغییرات محتوایی و ساختاری پروژه اسفیر در بخش استانداردهای مشترک

بررسی تطبیقی تغییرات محتوایی و ساختاری پروژه اسفیر در بخش استانداردهای مشترککتایون جهانگیری1، رضا خانی‌جزنی2، کیومرث اله‌بخشی3، حسن جمشیدی41. دانشیار گروه سلامت خانواده، مرکز تحقیقات سنجش سلامت، پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، تهران، ایران.2. دانشیار و مدیر گروه سلامت در بلایا و فوریت‌ها، دانشکده سلامت، ایمنی و محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.3. نویسنده مسیول: دانشجوی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت‌ها، دانشکده سلامت، ایمنی و محیط‌ زیست، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.email:k.allahbakhsh@gmail.com4. دانشجوی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت‌ها، دانشکده سلامت، ایمنی و محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.دریافت: 12/9/91 پذیرش: 15/5/92چکیده مقدمه: پروژه اسفیر که چارچوب عملیاتی سازمان‌های بشردوستانه برای فعالیت‌های امدادی در مرحله پاسخگویی سریع به بحران را تشکیل می‌دهد، بر پایه منشور بشردوستانه تدوین شده و در آن حداقل استانداردهای لازم در روند امدادرسانی در بلایا تعیین شده است. این استانداردها در سال 2000 در کتاب راهنمای اسفیر منتشر و در سال‌های 2004 و 2011 بازنگری شدند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل تغییرات محتوایی و ساختاری پروژه اسفیر ویرایش‌های 2004 و 2011 و مقایسه آنها در بخش استانداردهای مشترک انجام شده است. روش: مطالعه حاضر، بررسی مروری است که در بازه زمانی 1990 تا 2013 انجام شده است. حاصل جست‌وجوی 370 مقاله و متن علمی بود که با توجه به معیارهای ورود و خروج، 10 مقاله به عنوان مرتبط ترین مقالات و متون علمی به دست آمد. علاوه بر آن تعدادی مقاله دیگر از طریق بررسی مرجع‌ مقالات منطبق با اهداف مطالعه استخراج شدند. این مطالعه در طول مدت دو ماه و توسط نویسندگان مقاله انجام گرفته است.یافته ها: گنجاندن اصول محافظت و امنیت از بازماندگان بلایا، لزوم ارتقای اقدامات و فعالیت‌های بشردوستانه و تغییر مفاد قوانین طی سال‌های اخیر از دلایل اصلی بازنگری بوده است. برخی عناوین در ویرایش جدید وجود ندارند یا اینکه اشاره مختصری به آنها شده است؛ نظیر عدالت، پیشگیری از بلایا، موضوعات بهداشت محیط و جنگ شهری. تغییر نام «حداقل استانداردهای مشترک» به «استانداردهای افراد و فرایندها» و تغییر ساختاری و محتوایی آن از 8 استاندارد مشترک به 6 استاندارد محوری از اهم این موارد بازنگری است. نتیجه گیری: از تحلیل یافته‌های به دست آمده چنین نتیجه‌گیری می‌شود که هدف از ویراست جدید پروژه اسفیر تغییر استانداردهای کیفی و یا تغییر بنیادین کتاب راهنمای اسفیر نبوده، بلکه هدف روزآمد کردن شاخص های کیفی و کمّی و نکات راهنمای ضروری است. در ویرایش جدید، ساختار کلی و یکپارچگی و انسجام متن بهبود یافته است. فصل حداقل استانداردهای محوری برای تمام بخش ها در قالب استانداردهای محوری ساختاربندی شده است. در روند پاسخگویی به بحران علاوه بر تامین حداقل نیازهای پایه جمعیت آسیب‌دیده بر اساس منشور بشردوستانه، بر ایجاد و حفظ امنیت به عنوان پارامتری مهم در روند امدادرسانی توجهی ویژه مبذول شده است. کلمات‌کلیدی: پروژه اسفیر، حداقل استاندارد، بحران.