نقش فنّاوری‌های نوین در بازتوانی بلایا و حوادث

نقش فنّاوری‌های نوین در بازتوانی بلایا و حوادثعباس استاد تقی‌زاده1، محمد فرید لطیفی2، علی اردلان31‌.گروه بهداشت بلایا، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران2‌.سازمان مدیریت بحران کشور، وزارت کشور، تهران، ایران3.نویسنده مسیول: گروه بهداشت بلایا، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دپارتمان سلامت در بلایا و فوریت‌‌ها، موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسلامی ایران، تهران، ایراندریافت: 30/3/91 پذیرش: 8/7/91 چکیدهمقدمه: حوادث طبیعی و انسان‌ساخت به‌خصوص آنهایی که در مقیاس بزرگ اتفاق می‌افتند، علاوه بر ایجاد مرگ و میر و مجروحیت، باعث ایجاد معلولیت‌‌های جسمی، روانی و اجتماعی نجات‌یافتگان از حادثه می‌شوند‌. تامین و ارایه خدمات به‌موقع، سریع و اثربخش توانبخشی در بلایا می‌تواند میزان این معلولیت‌‌ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد‌. ارایه خدمات توانبخشی در محل حادثه از طرفی یک ضرورت بوده و نبود آن می‌تواند باعث ایجاد پیامد‌‌های منفی فردی، خانوادگی و اجتماعی شود و از طرف دیگر گاهی اوقات انتقال و ارایه این خدمات بسیار مشکل خواهد بود‌.هدف این مطالعه مرور محدود نیازها، ضعف‌‌ها و محدودیت‌‌های ارایه خدمات بازتوانی در حوادث و تبیین پتانسیل‌هایی است که فنّاوری‌‌های نوین در پاسخ به این نیازها ایجاد کرده‌اند‌.روش‌ها: در این مطالعه مقالات منتشر شده به زبان انگلیسی در پایگاه‌‌های اطلاعاتیlibrary of congress، web of science وpubmed بررسی گردید‌. کلمات کلیدی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: بازتوانی (rehabilitation)، حوادث (disaster) و فنّاوری (technology)‌. محققان با مطالعه خلاصه مقالات هرکدام را که غیرمرتبط با هدف مطالعه بود، حذف و خلاصه مقالات مرتبط با هدف مطالعه را انتخاب کردند‌. مقاله حاضر، حاصل مطالعه مقالات مرتبط دردسترس است‌. خطای دسترسی‌نداشتن به همه مقالات و همچنین خطای انتخاب در این مطالعه وجود دارد‌.یافته‌ها‌: میزان استفاده از فنّاوری‌‌های نوین اعم از فنّاوری‌های ارتباطی، دیجیتال و نانویی در همه مراحل بحران ازجمله توانبخشی بلایا در حال افزایش است‌. ارایه خدمات بازتوانی از راه دور، استفاده از توان رسانه‌‌های دیداری و شنیداری به منظور ارایه خدمات روانی، اجتماعی و حمایتی و همچنین طراحی سیستم‌‌های دیجیتال توانبخشی فیزیکی و روانی را می‌توان نمونه‌‌هایی از این فنّاوری‌‌ها دانست‌. نتیجه‌گیری: رشد سریع و پیش‌رونده فنّاوری‌‌های نوظهور، دورنمای روشن و امیدوارکننده‌ای را در استفاده از این فنّاوری‌‌ها در همه فعالیت‌‌های قبل، حین و بعد از بلایا ترسیم کرده است‌. شناخت چالش‌‌ها و نیازهای پیش‌رو در بازتوانی حوادث و پتانسیل‌هایی که فنّاوری‌‌های نوین در پاسخ به این نیازها خلق کرده‌‌اند، نیازمند توجه بیشتر محققان، مدیران و سیاستگذاران است‌.کلمات‌کلیدی: فنّاوری‌‌های نوین، بازتوانی، توانبخشی، بلایا و حوادث