نام کتاب: پاسخ و بازسازی در بحران؛ راهبردها و راهکارهای انعطاف پذیری

معرفی کتاب نام کتاب: پاسخ و بازسازی در بحران؛ راهبردها و راهکارهای انعطاف پذیری مولفین: دکتر برهان‌الدین ولدبیگی و دکتر غلامرضا پور‌حیدری ناشر: موسسه آموزش عالی علمی - کاربردی هلال ایران با همکاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌‌ الله سال انتشار: بهار 1389 نوبت چاپ: اول پژوهشگران و دست اندرکاران عملی «حوزه مدیریت بحران» توجه ویژه‌ای به اقدامات پیشگیرانه دارند. مخاطرات تکراری، تهدیدات جدید، خسارات فراوان و افزایش آسیب‌پذیری همگی بیانگر این نتیجه‌اند که انتخاب «رویکردی پیشگیرانه در برابر بحران ها» ضرورتی انکار ناپذیر است .در همان حال باید دانست که «عملیات پاسخ و بازسازی» بعد از زمین لرزه، نشت مواد خطرناک و حملات تروریستی با سلاح‌های هسته‌ای، بیولوژیک و شیمیایی یا با مواد انفجاری و بسیاری دیگر از بحران‌های طبیعی و انسان ساخت نیز همواره ضروری است. شکی وجود ندارد که اجرای اقدامات بعد از بحران تاثیر فوری و بلند مدتی بر حفظ جان و مال شهروندان و محیط زیست دارد و اختلال اجتماعی را به حداقل می رساند. کتاب «پاسخ و بازسازی در بحران» با توجه به این ضرورت نگاشته شده است و هدف آن است تا تجارب پژوهشگران و مدیران عملی درهم آمیخته و حوزه مدیریت بحران را با نتایج مطالعات جاری و تجارب عملی به روز نماید. در این کتاب ضمن تاکید بر اهمیت اقدامات این دو مرحله واکنشی (تا حدی که گویی تنها مسیولیت مدیران بحران «عملیات پاسخ و بازسازی» است)، خاطر‌نشان می شود که اجرای موفقیت آمیز «اعلان هشدار»، «تخلیه»، «اسکان» و سایر اقدامات نیاز به «آمادگی» قبلی دارد. بازسازی نیز «فرصتی عالی» برای انجام تغییرات و از آن طریق برای کاهش آسیب پذیری و پیامد بحران های آینده را در اختیار می گذارد . البته هیچ کتابی قادر به ارایه بدون کم و کاست نحوه تعامل با بحران‌های پیچیده امروزی نبوده و خواننده نباید مطالب این کتاب را به عنوان بهترین یا تنها روش پاسخ به بحران‌های مرگبار، مخرب و مختل کننده درنظر بگیرد. با این‌ وجود امید است که مطالب این کتاب برای دانشجویان، مدیران بحران و سایر دست اندرکاران مدیریت بحران مفید باشند. برای دستیابی به این هدف، کتاب «پاسخ و بازسازی در بحران» چالش‌های بعد از بحران را بررسی کرده و توصیه‌هایی برای حل آنها در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد در فصل آغازین یا «مخاطرات و بحرانها» اطلاعاتی درمورد بحرانها، مدیریت بحران، انواع مخاطرات و تاثیر آنها بر همدیگر ارایه می‌شود. علاوه براین پیامدهای ناشی از بحران‌ها نیز در همین فصل مورد بررسی قرار می‌گیرد و بنابراین شناختی از آنچه که بعد از بحران قابل انتظار است به‌دست می‌آید . در فصل دوم یا «مشارکت کنندگان» افراد و سازمان‌های مختلفی که در عملیات پاسخ و بازسازی مشارکت دارند معرفی می شوند. این افراد و نهادها عبارتند از: کارمندان و کارکنان نهادهای خدمات عمومی، ادارات و سازمان‌های دولتی، شرکت‌ها و نهادهای خصوصی و غیر انتفاعی و نیز شهروندان داوطلب.در فصل سوم یا «رفتار انسان در بحران» راجع به رفتار شهروندان در زمان استرس گروهی بحث می‌شود. در این فصل با به چالش کشیدن دیدگاه‌های مرسوم و دیدگاه معقول تری ارایه می‌شود.در فصل چهارم یا «مدیریت عملیات پاسخ و بازسازی» راجع به دو رویکرد تیوریک مدیریت بحران بحث و مزایا و معایب هر دو رویکرد یا مدل (سنتی و حرفه ای) نیز بررسی می‌شود. در فصل پنجم یا «اقدامات اولیه در پاسخ به بحران» درخصوص مراحل اولیه شناسایی بحران، اعلان هشدار، تخلیه مردم واسکان آنها و تاثیر این اقدامات بر جان و مال مردم بحث می‌شود.در فصل ششم یا «رسیدگی به وضع مجروحان، کشته ها و آسیب‌دیدگان روحی» در مورد اقداماتی مانند جستجو و نجات، مراقبت‌های فوری پزشکی، نحوه رسیدگی به اجساد کشته‌ها و دادن مشاوره به آسیب‌دیدگان بحث و بررسی می‌شود.در فصل هفتم یا «رابطه با رسانه‌های خبری، مدیریت هدایا و داوطلبان» نحوه تعامل صحیح با رسانه‌های خبری، هدایا و داوطلبان بعد از بحران بحث و بررسی می شود. در فصل هشتم یا «بعد از تامین نیازهای فوری» راجع به ارزیابی خسارات، «اعلام وضع اضطراری» و «مدیریت پسماندهای بحران» بحث می‌شود. در فصل نهم یا «تسریع در بازسازی و پیشگیری» در مورد روند بازسازی و ارتباط آن با پیشگیری، انواع تسهیلات انفرادی و عمومی برای تسریع در فرایند بازسازی و کاهش آسیب پذیری جامعه بحث می‌شود.در فصل دهم یا «غلبه بر چالش‌های قابل انتظار» مشکلات و چالش‌های معمول عملیات پاسخ و بازسازی، مشکلات مربوط به «تصمیم گیری»، «حمل و نقل»، «سیاست»، «اقشار خاص»، «ارتباطات»، «مسایل قانونی» و «نگهداری اسناد و مدارک» تشریح می‌ شوند.در فصل یازدهم یا «تکنولوژی و سازمان» راجع به نقش تکنولوژی و سازمان در ارتقای مدیریت بحران و ایجاد هماهنگی در میان افراد و نهادهای مشارکت کننده بحث و بررسی می‌شود.در فصل دوازدهم یا «بحران‌های آینده» راجع به شناخت چالش‌های آینده با توجه به تجارب پیشین و ماهیت «تهدیدات جدید یا نوظهور» بحث می‌شود.در آخرین فصل یا «ارتقای انعطاف پذیری» راجع به چگونگی ایجاد انعطاف پذیری در برابر بحران بحث و بررسی می‌‌شود. در این فصل بر اهمیت «آمادگی»، «ابتکار»، «تخصص» و «رهبری» در مدیریت بحران تاکید خواهد شد.