ریزپهنه بندی آسیب پذیری شهرها در مقابل خطر سیلاب

مقدمه: وقوع سیلاب و طغیان رودخانه یکی از فراوان ترین و مهم ترین مخاطرات محیطی است که می تواند به خسارت شدیدی از قبیل مرگ ومیر منجر شود و آثار اقتصادی و اجتماعی طولانی مدتی را بر جای گذارد و حتی ممکن است باعث تخریب املاک، ایجاد اخلال در نظام ارتباطی و شستن زمین های کشاورزی شود. قرار گرفتن شهر تبریز در حوزة آبریز دریاچۀ ارومیه، موقعیت دشتی آن و عبور دو رودخانۀ اصلی آجی و قوری چای از بافت شهر باعث شد که بارها سیلاب های ویرانگر در آن رخ دهد و ویرانی های زیادی بر جای بماند. روش: این تحقیق با رو یکردی توصیفی-تحلیلی درصدد توصیف شرایط جغرافیایی شهر تبریز و تحلیل نحوة رفتار آن در مقابل سیلاب های شهری است. برای ارزش گذاری معیارهای تحقیق از مدل تاپسیس - فازی و نرم افزار arcgis10.5 استفاده شده است. یافته ها: پس از بررسی ادبیات تحقیق و مطالعات انجام شده در این زمینه، 5 معیار به عنوان معیار های اصلی تحقیق انتخاب شد. سپس با استفاده از مدل تاپسیس- فازی فاصله از ایده آل های مثبت و منفی برای معیار ها تعیین و در نهایت طبقه بندی مکانی معیار ها با استخراج نقشه هریک از معیارها انجام شد. نتیجه گیری: بر اساس نقشۀ نهایی که نشان دهندة پهنه های آسیب پذیر شهر تبریز در مقابل خطر سیلاب است، 6 درصد محدودة شهر در پهنۀ خطر بسیار بالاست که این مساحت، جمعیتی بالغ بر 91277 نفر را در خود جای داده است. با احتساب محدوده های خطر بسیار بالا تا متوسط می توان گفت 33 درصد از محدودة شهر یعنی 46 درصد از جمعیت شهر در معرض خطر سیلاب قرار دارند که این مطلب نشان می دهد نواحی با خطر بالای سیلاب مراکز تجمع جمعیتی و مناطق پرتراکم شهر هستند.