پهنه بندی آسیب پذیری منطقه دو کلان شهر تهران با استفاده از مدل ترکیبیfuzzy_ahp

مقدمه: عوامل طبیعی همواره در طول تاریخ و در نقاط مختلف جهان خطرهایی به محیط های طبیعی تحمیل کرده اند. بروز بحران های طبیعی ازجمله زلزله، سیل، طوفان، ریزش و لغزش زمین، موجب بروز خسارت های جانی و مالی زیادی شده است. منطقۀ دو کلان شهر تهران از جمله مناطقی است که به دلیل تغییر کاربری، افزایش جمعیت، شهرسازی، عبور گسل های فرعی و اصلی و قرارگیری در مسیر رودخانه های شمال تهران پتانسیل بالایی در بروز مخاطرات طبیعی به ویژه زلزله، سیل، رانش و لغزش زمین دارد که به لحاظ مخاطرات شهری برای برنامه ریزان نوعی چالش می باشد.روش: در این مطالعه سعی شد با به کار گیری داده های حاصل از مدل سازی، معیارها و لایه های موثر محیطی با روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و فازی به دست آید، نتایج نیز با استفاده از نرم افزار expert choice تحلیل شود و به کمک تحلیل فضایی بالای سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (gis) میزان آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮی محیطی ناحیه پهنه بندی گردد.یافته ها: بنابر نتایج، میزان آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮی منطقۀ دو کلان شهر تهران با مدل ترکیبی ahpfuzzy بر مبنای وزن های محاسبه شده تعیین شد و نواحی 2 و 6 و 8 آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮترین بخش های شهر و نواحی 3 و 7 و 9 کمترین آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮی را در برابر وقوع مخاطرات محیطی داشتند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از خروجی مدل نشان داد که از وسعت 28/2558 هکتار منطقۀ دو،33/49 درصد وضعیتی با ریسک کم و 93/39 درصد ریسک متوسط و 74/10 درصد با ریسک زیاد قرار دارد. در واقع در منطقۀ دو کلان شهر تهران، عواملی چون ساخت وساز شهری غیراصولی بدون توجه به شبکۀ زهکشی باعث افزایش سطوح غیرقابل نفوذ یا با نفوذپذیری کم در بارش ها و ازدیاد روان آب می شود. عوامل دیگری همچون عبور گسل های شمال تهران، نیاوران، داوودیه و...، و همینطور تراکم بالای جمعیت، شیب زیاد منطقه و فرسایش، احتمال ﻭﻗﻮﻉ ﺯﻣﻴﻦ ﻟﻐﺰش را به دلیل وجود بافت ناپایدار در بیشترین مساحت این منطقه بالا می برد. البته بخش های میانی منطقه، به دلیل وجود فضاهای باز شهری و نبود کاربری خاص، از مطلوبیت بیشتری برخوردارست.