معادله ضریب بده برای سریز جانبی لبه‌تیز نیم‌دایره‌ای در رژیم جریان زیربحرانی

سرریز جانبی یک سازه کنترل جریان است که در شبکه‌های آبیاری و زهکشی و شبکه‌های فاضلاب به طور گسترده استفاده می‌شود. سطح مقطع کانال و شکل سرریز، شرایط جریان در سرریز جانبی را مشخص می‌کنند. در این پژوهش سرریز جانبی دایره‌ای بررسی شده است. در سرریز جانبی دایره‌ای با توجه به متغیر بودن ارتفاع لبه و گسترش عرض فوقانی، توانایی کنترل بهتری در هنگام سیلاب ایجاد می‌شود. علاوه بر آن با توجه به انحنای لبه این سرریز، بده آن بیشتر از سرریزهای جانبی مستطیلی است. معادله دیفرانسیل حاکم بر این سرریز دارای حل تحلیلی نبوده و برای حل آن باید از روش‌های عددی استفاده کرد. در این پژوهش برای ساده‌سازی، از معادله سرریزهای معمولی دایره‌ای استفاده شده است. در این ارتباط انتخاب یک عمق شاخص مناسب بسیار مهم است. در این پژوهش مطالعه‌ای با 123 آزمایش انجام شده است. همچنین عمق‌های متفاوتی به‌عنوان عمق شاخص درنظر گرفته شده و در نهایت بهترین عمق معرفی شده است. با توجه به آزمایش‌ها، ضریب بده در این سرریز تابعی از عدد فرود بالادست سرریز و نسبت بی‌بعد قطر به عرض کانال است. بنابراین معادله‌ای برای محاسبه ضریب بده بر این اساس ارایه شد. متوسط خطای معادلات پیشنهادی براساس عمق متوسط و عمق مرکزی سریز به‌ترتیب برابر 3/2 و 4/2 درصد بوده و فقط 5/5 درصد داده‌ها خطایی بیشتر از 5 درصد دارند.