کارآیی اقتصادی مصرف آب محصولات ذرت و سیب‌زمینی در مدیریت رایج‌ استان چهارمحال و بختیاری

یکی از مهم‌ترین مسایل و مشکلات در کشاورزی، کارآیی نامناسب مصرف آب است. عدم آگاهی کشاورزان از مقدار آب مورد نیاز گیاه و اصول صحیح آبیاری، باعث استفاده بی‌رویه آب در بخش کشاورزی می‌شود. به همین دلیل در این پژوهش مقادیر آب مصرفی، کارآیی مصرف آب و عملکرد محصولات ذرت و سیب‌زمینی در 9 مزرعه از دشت‌های بروجن، خانمیرزا و شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری بررسی شد. همچنین تحلیل‌ اقتصادی بین مزرعه‌ها برای ارزیابی‌ مدیریت رایج این منطقه انجام شد. نتایج نشان داد که کارآیی مصرف آب آبیاری با محاسبه کردن وزن خشک محصول، به طور متوسط برای دشت‌های بروجن، خانمیرزا و شهرکرد به‌ترتیب 51/0، 57/2 و 2 کیلوگرم بر مترمکعب است. بیشترین درآمد خالص در واحد حجم آب مصرفی (9250 ریال)، مربوط به مزرعه ده‌صحرا از دشت خانمیرزا است، در این مزرعه آب مورد استفاده 30 درصد کمتر از مقدار آب مورد نیاز بوده و این حداکثر درآمد خالص به‌دلیل بالا بودن عملکرد محصول و استفاده از آب کمتر در این مزرعه است. کمترین درآمد خالص در واحد حجم آب مصرفی (1010 ریال) نیز، مربوط به مزرعه کنرک از دشت بروجن است، که در این مزرعه 134 درصد از آب لازم استفاده شده است. بیشترین مقدار شاخص اقتصادی نسبت درآمد به هزینه (97/2) برای مزرعه ده‌صحرا از دشت خانمیرزا و کمترین مقدار (28/0) برای مزرعه کنرک از دشت بروجن به دست آمده است. همچنین از درآمد خالص حاصل از افزایش سطح زیر کشت‌ ناشی از آب مازاد مصرفی، مبلغ‌های قابل توجهی به دست آمده، که در اثر مدیریت نامناسب کشاورزان این منطقه، این درآمدها از دست می‌روند.