بررسی روند تغییرات بلند مدت متغیر های کیفیت آب رودخانه چهل چای (استان گلستان)

آگاهی از وضع کیفی آب و تغییرات زمانی آن در مدیریت پایدار منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش به ارزیابی روند تغییرات بلند مدت کیفیت آب رودخانه چهل چای استان گلستان می پردازد. برای انجام پژوهش، از داده های ثبت شده کیفیت آب در ایستگاه هیدرومتری لزوره واقع در خروجی آبخیز چهل چای از سال 1355 تا 1387 استفاده شده است. دوازده متغیر کیفی آب جهت تجزیه و تحلیل انتخاب شد. برای بررسی روند متغیر ها از روش های آماری ناپارامتریک (آزمون من-کندال و کندال فصلی) استفاده شد. نتایج نشان داد که، هفت متغیر (سدیم، کلرید، sar، سولفات، پتاسیم، ec و tds) روند افزایشی معنادار دارند، چهار متغیر بدون روند هستند و تنها یک متغیر (بیکربنات) روند کاهشی معناداری دارد. روند افزایشی متغیر ها و تنزل کیفیت آب رودخانه چهل چای را می توان ناشی از عواملی نظیر تغییر کاربری اراضی، فرسایش خاک، و ورود زایدات ناشی از فعالیت های انسانی به رودخانه دانست. مطالعه تغییرات کاربری در آبخیز چهل چای در چهار دهه گذشته نیز حاکی از تبدیل 2537 هکتار از مناطق جنگلی به اراضی کشاورزی است. همسو بودن روند تغییرات کاربری اراضی با تغییرات داده های کیفیت آب موید تاثیرات احتمالی آن بر خصوصیات کیفی آب است. نتایج این پژوهش، نیاز مبرم به اقدامات مدیریتی برای کنترل منابع آلاینده در این آبخیز را نشان می‌دهد.