بررسی مسیر رفتار و آسیب ‌شناسی بهره‌برداری از منابع آب دشت میاندوآب با استفاده از رویکرد abm-fta

با توجه به محدودیت‌های منابع آب حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه و به‌ منظور مدیریت بهتر، ضروری است علاوه‌بر مسائل اقتصادی و اجتماعی، روابط بین کاربران نیز در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر، تعاملات اجتماعی و منافع اقتصادی ذی‌نفعان تحت سناریوهای مختلف تسهیلاتی، نظارت و آموزش دولت برای ارزیابی تاثیرات آن بر تصمیم‌گیری بهره‌برداران در قالب یک مدل عامل‌بنیان (abm) ارائه شد. سپس با استفاده از آنالیز درخت خطا (fta)، سناریوهایی که منجر به عدم بهره‌برداری بهینه از منابع آب شده‌اند، شناسایی شد. اطلاعات دشت میاندوآب، به‌عنوان نمونه‌ای از مناطق تاثیرگذار بر مدیریت منابع آب حوضۀ با استفاده از اندازه‌گیری‌های مزرعه‌ای، پرسشنامه‌ها و مصاحبه‌های تخصصی جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد سیاست یارانهای و نظارت و آموزش دولت به‌ترتیب با f-value=4375.59، f-value=1055.10 و p-value=0.0 نقش اساسی در افزایش بهره‌وری آب در دشت میاندوآب ایفا می‌کنند. همچنین نتایج نشان داد که دلیل اصلی عدم بهره‌برداری بهینه از منابع آب این دشت، عدم‌انگیزه و مطالبه‌گری کشاورزان و آگاهی پایین ساکنان حوضه با احتمال شکست به‌ترتیب 90 و 86 درصد است. نتایج تایید می‌کنند که فهم دقیق الگوها و ارتباطات، با افزایش انگیزه و آگاهی کشاورزان از اهمیت پایداری بلندمدت منابع آب، می‌تواند به راهکاری مناسب در فرایند استفادۀ بهینه از منابع آب منجر شود.