تحلیل دینامیکی سیاست‌‌های مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی مبتنی بر همبست آب- غذا- انرژی (مورد مطالعاتی: استان البرز)

مطابق با رتبه‌بندی انستیتوی جهانی منابع، ایران با رتبه‌14 استرس آبی در جهان، در بین 20 کشوری که بالاترین استرس منابع آبی را در جهان دارند، قرار دارد. روند فعلی برداشت از منابع آب زیرزمینی در ایران یک‌روند ناپایدار است و ادامه‌آن آسیب‌های جبران‌ناپذیر جدی بر کمّیت و کیفیت آبخوان‌ها خواهد زد. در میان رویکردهای مدیریت پایدار منابع آب، همبست آب- غذا- انرژی مقدمات لازم برای مدیریت پایدار منابع محدود موجود را به‌صورت یکپارچه فراهم می‌آورد. پژوهش حاضر به تحلیل دینامیکی سیاستهای مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی برمبنای همبست آب- غذا- انرژی پرداخته و راهکارهای مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی را با توجه به روند تغییرات جمعیت، رشد اقتصادی و توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داده است. برای این منظور مدل پویایی سیستم با استفاده از داده‌های استان البرز طراحی شد. با توجه به نتایج تحلیل حساسیت، سناریوهای بهبود امنیت منابع آب زیرزمینی شامل: سناریو بهره‌برداری بهینه منابع تامین آب شامل سیاست تغذیه‌مصنوعی آبخوان‌ها: سیاست مسدودکردن چاه‌های غیرمجاز و کنترل برداشت‌های غیرمجاز و سیاست احداث و بهره‌برداری سامانه‌های ذخیره‌سازی و استحصال آب باران و فاضلاب و استفاده‌مجدد، سناریوی مدیریت تقاضای آب کشاورزی شامل سیاستهای توسعه‌سیستم‌های آبیاری، ترویج الگوی کشت مناسب با شرایط اقلیمی و توان اکولوژیکی، سیاست کاهش ضایعات کشاورزی در طول دوره‌تولید و سیاست توسعه‌عملکرد محصولات کشاورزی و توسعه‌کشت مکانیزه و سناریوی مدیریت تقاضای انرژی الکتریکی شامل سیاستهای بهینه‌سازی مصرف و کاهش اتلاف انرژی الکتریکی، احداث نیروگاه بازیافت حرارت از فرایندهای صنعتی و بهره‌برداری از پتانسیل انرژی تجدیدپذیر خورشیدی طراحی و نتایج ارزیابی شد. یافته‌های مدل دینامیکی نشان داد سیاست ترکیبی به‌عنوان بهترین راهکار امنیت منابع آب زیرزمینی در راستای مدیریت پایدار منابع آب خواهد بود.