تحلیل فراوانی بیشینه‌بارش روزانه در شرایط ایستایی و ناایستایی در حوزه‌ آبریز اترک

برآورد صحیح بارش طراحی، یکی از ملزومات ساخت سازه‌های هیدرولیکی است که توسط روش‌های مختلف تحلیل فراوانی انجام می‌شود. روش‌های کلاسیک برازش داده‌های مشاهداتی از فرض ثابت‌بودن پارامترهای توابع توزیع استفاده می‌کنند؛ در صورتی ‌که مطالعات زیادی ناایستایی داده‌ها در اثر عواملی مانند تغییر اقلیم را اثبات کرده‌اند؛ بنابراین هدف این پژوهش، به‌کارگیری پارامترهای ناایستای توابع -در صورت لزوم- و مقایسه با پیش‌فرض ایستایی داده‌های بارش بیشینه‌روزانه‌حوزه‌آبریز اترک است. از آزمون من‌کندال و آزمون وایت برای بررسی ناایستایی در میانگین و واریانس داده‌های سالانه استفاده شد. تابع توزیع حدی تعمیم‌یافته نیز بر سری زمانی داده‌ها برازش یافت. از بین 24 ایستگاه دارای داده‌های طولانی دوره‌آماری، پنج ایستگاه دارای روند و شش ایستگاه دارای ناایستایی واریانس تشخیص داده شد. معیارهای ارزیابی شامل آکائیکه، معیار اطلاعاتی بیزین، مجذور میانگین مربعات خطا و ضریب کارایی نش-ساتکلیف برای مقایسه‌برازش، تحت فرض ایستایی و ناایستایی، برای تمام ایستگاه‌ها تعیین شد. نتایج نشان داد که در تمام ایستگاه‌های دارای ناایستایی، لحاظ‌کردن شرایط مزبور در محاسبات تحلیلی، انتخاب مناسبی است. همچنین مقادیر حد پایینی (5 درصد)، میانی (50 درصد) و بالایی (95 درصد) با دوره‌بازگشت 100 ساله با هر دو فرض، مشخص و با روش کلاسیک بیشینه‌درست‌نمایی مقایسه شد. نتیجه ‌به ‌دست ‌آمده بیانگر برآورد کم روش بیشینه‌درست‌نمایی در مقایسه با روش بیزین با استفاده از مونت کارلوی زنجیره‌مارکف در برآورد پارامترهاست. همچنین در بین معیارهای ارزیابی مورد استفاده، معیار آکائیکه نتایج بهتری ارائه کرد