تاثیر پرده تزریق اولیه و آب‌بندی تکمیلی-ترمیمی سد تنگاب بر ارتباط هیدرولیکی مخزن و آب زیرزمینی پایین‌دست
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
مظفری مرتضی
|
|
منبع
|
پژوهش آب ايران - 1402 - دوره : 17 - شماره : 2 - صفحه:59 -71
|
|
چکیده
|
طراحی و ساخت یک سد نیازمند صرف هزینه و وقت فراوان است. در مدیریت منابع آب، حجم مخزن هر سد متناسب با نیاز آبی و تخصیص مربوط طراحی میشود. آب مخزن سد میتواند از درون پی یا تکیه‌گاه‌ها بهسوی پایین‌دست حرکت کند و دستیابی به اهداف طرح را با مشکل روبه‌رو سازد. سد خاکی تنگاب با حجم مخزن 140 میلیون مترمکعب با هدف تامین بخشی از آب موردنیاز کشاورزی دشت فیروزآباد و کنترل سیلاب ساخته شده است. ازنظر زمینشناسی، سد تنگاب در ورودی یک درّه کارستی، در یال شمالی تاقدیس پودونو در زیر پهنه ساختاری زاگرس چین‌خورده قرار دارد. تاقدیس پودنو از مارن‌های سازند پابده-گورپی، آهک کارستی سازند آسماری، لایه‌های متناوب آهک و مارن بخش انتقالی و مارن‌های سازند رازک ساخته شده است. با آغاز آبگیری در اسفند 1388، مخزن سد با مشکل فرار آب روبه‌رو شد. به‌منظور جلوگیری از فرار آب، عملیات تزریق تکمیلی-ترمیمی پرده آببند مخزن طراحی و اجرا شد. در این پژوهش کوشش شده است تا عملکرد تزریق تکمیلی-ترمیمی پرده آببند سد تنگاب و نتایج اجرای آن بر کاهش ارتباط هیدرولیکی بین مخزن و نواحی پایین‌دست بررسی شود. به این منظور، نخست تاریخچه آب‌بندی مخزن و ویژگی تزریق تکمیلی-ترمیمی اجراشده بررسی شد. در ادامه، با استفاده از سری زمانی تراز آب زیرزمینی در گمانه‌های دو سوی پرده تزریق و محاسبه ضریب همبستگی بین تراز آب مخزن و گمانهها، نقش عملیات اجراشده در کاهش ارتباط هیدرولیکی مخزن و نواحی پایین‌دست ارزیابی شد. نتایج نشان میدهد که آب‌بندی اجراشده در کاهش ارتباط هیدرولیکی مخزن و نواحی پایین‌دست تا حد زیادی موفق بوده است. آویزان‌بودن پرده و عدم‌اتصال آن به بخش ناتراوا در عمق و دو تکیه‌گاه، سبب شده تا آب بتواند علاوه‌بر عبور از درون پرده، از زیر و انتهای آن نیز دور زده و به سمت پایین‌دست جریان یابد.
|
|
کلیدواژه
|
آب زیرزمینی، پرده آببند، تزریق تکمیلی-ترمیمی، سد تنگاب، فرار آب
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, دانشکده علوم, گروه زمین شناسی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
mmozafari@ut.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|