ارزیابی سناریوهای تخصیص بهینه‌ منابع آب با استفاده از مدل weap (مطالعه‌ موردی: حوضه‌ سد کلان ملایر)

برای مدیریت تخصیص منابع آب در سطح یک حوضه، مدل weap به‌دلیل سیستم مدیریت یکپارچه‌ منابع آب و اولویت‌‌بندی تخصیص آب، در سال‌‌های اخیر مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. در این پژوهش، سامانه‌‌های آبی حوضه‌ مطالعاتی سد کلان ملایر واقع در استان همدان در دوره‌ زمانی 1373 تا 1397 با هدف بررسی سناریوهای مدیریتی مدل‌‌سازی شد. شاخص r2، rmse و me برای دو متغیر حجم مخزن سد کلان ملایر و دبی ماهانه‌ رودخانه در ایستگاه هیدرومتری درودگران استفاده شد و نتایج به‌دست‌آمده نشان‌دهنده‌ مطلوبیت در مدل‌سازی است. سپس سه سناریو محتمل علاوه‌بر شرایط موجود طرح‌ریزی شد. سناریوهای مورد بررسی عبارت‌اند از: 1-سناریو غیرمحافظه‌‌کارانه (افزایش مصرف بدون توجه به میزان موجود منابع آبی)، 2- سناریو محافظه‌کارانه (تعدیل بخش کشاورزی متناسب با توان منابع آبی) و 3- سناریو توسعه‌‌‌ کامل (سناریو بهبود ساختاری به‌علاوه‌ نیاز زیست‌محیطی در سطح خوب). نتایج نشان ‌داد که در بخش کشاورزی که مصرف‌کننده‌ عمده‌ منابع آب است، به‌طور تقریبی در سناریو مرجع 26 درصد، در سناریو غیرمحافظه‌کارانه 43 درصد، در سناریو محافظه‌کارانه 13 درصد و در سناریو توسعه‌ کامل 9 درصد کمبود آب به وجود خواهد آمد. همچنین نتایج نشان داد که سناریو توسعه‌ کامل با دربر داشتن بهبود ساختار شبکه‌ انتقال و توزیع آب و همچنین اصلاح سرانه‌ مصرف و افزایش سهم 30 درصدی اراضی کشاورزی که با روش‌های مدرن آبیاری می‌شوند، بالاترین شاخص اعتمادپذیری (بیش از 90 درصد) برای هر یک از بخش‌های مصرف را به‌دست آورد. همچنین افزایش غیرمحافظه‌کارانه‌ نیازهای آبی باعث کاهش معنادار اعتمادپذیری سیستم می‌شود؛ به‌طوری که باعث اتمام ذخیره‌ آب زیرزمینی به عنوان ذخایر حیاتی منطقه طی 15 سال از اجرای این سناریو خواهد شد