بهینه‌سازی مصرف آب و تعیین توابع تولید آب-شوری-عملکرد در گیاه نعناع فلفلی در حضور سلنیوم

با توجه به افت کمی و کیفی منابع آب، طبعاً بهینه‎سازی مصرف آب در بخش کشاورزی ضروری است. یکی از روش‎های بهینه‎سازی مصرف آب در کشاورزی، به‌خصوص در مناطق خشک، استفاده از توابع تولید آب-شوری-عملکرد ‎است. همچنین سلنیوم به‌عنوان یکی از عناصر مفید در برابر اثرات مخرب تنش‎های شوری و خشکی شناخته شده و به‌عنوان یک پایین‌آورنده‌ استرس عمل می‌کند؛ ازاین‌رو این مطالعه به‌منظور پیش‎بینی عملکرد گیاه نعناع فلفلی و تعیین توابع تولید بهینه در شرایط تنش شوری و خشکی در حضور سلنیوم، در گلخانه‌ تحقیقاتی در تربت جام اجرا شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت در زمان، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل دو سطح چین (چین اول، چین دوم)، 3 سطح آبیاری (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی)، 3 سطح شوری (0، 50 و 100 میلی‌مولار کلرید سدیم) و دو سطح سلنیوم (0 و 5 میلی‎گرم بر لیتر سلنات سدیم) اجرا شد. دادههای عملکرد (عملکرد دو چین درجهت برآورد بهتر، با هم تجمیع شد) یکبار در حضور سلنیم به میزان 5 میلی‎گرم بر لیتر سلنات سدیم و یکبار در شرایط عدم‌حضور سلنیوم، بر فرم‌‌های مختلف توابع تولید (خطی ساده، خطی لگاریتمی، درجه‌دوم و نمایی) برازش داده شد و پس از آنالیز حساسیت، تابع بهینه‌ تولید نعناع فلفلی تعیین شد. نتایج نشان داد که ضریب تعیین (r2) برای عملکرد در حضور سلنیوم توسط توابع درجه‌دوم، نمایی، خطی ساده و لگاریتمی به‌ترتیب 0.986، 0.981، 0.946 و 0.897 و در شرایط عدم‌حضور سلنیوم توسط توابع فوق به‌ترتیب 0.998، 0.995، 0.959 و 0.871 بود. براساس نتایج این تحقیق، تابع تولید درجه‌دوم به‌عنوان تابع تولید بهینه برای عملکرد گیاه نعناع فلفلی، هم در حضور سلنیوم و هم عدم‌حضور سلنیوم، در منطقه‌ تربت جام، قابل‌توصیه ‎است. همچنین نتایج اثر ساده‌ سلنیوم بر بهره‏‎وری آب نشان داد که بهره‎وری آب در حضور سلنیوم 17.81 درصد بیشتر از مقدار آن در عدم‌حضور سلنیوم ‎است.