اثر روش ‌‌های آبیاری تناوبی و غرقابی بر عملکرد و بهره‌‌وری آب آبیاری برنج در شهرستان آمل

کشت برنج در ایران به عنوان دومین غله‌ مهم در سبد غذایی مردم بعد از گندم، دارای اهمیت اقتصادی و اجتماعی زیادی است. استان مازندران یکی از قطب‌‌های اصلی تولید برنج کشور است. در سال‌‌های اخیر، کاهش نزولات جوّی، وقوع کم‌‌آبی و تقلیل منابع آب سطحی در استان، به‌‌ویژه در شرق و مرکز مازندران که عمده زمین‌‌های شالیزاری را به خود اختصاص داده‌اند، موجب بروز مشکلاتی در کشت برنج شده است. برای ارزیابی روش‌‌های مختلف کشت و آبیاری و با هدف کاهش مصرف آب در کشت برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی در سه تکرار با چهار تیمار (رقم طارم هاشمی) طی سال زراعی 1399 در معاونت موسسه‌ تحقیقات برنج کشور-آمل اجرا شد. تیمارها شامل: کشت نشایی در بستر گلخراب‌شده با آبیاری تناوبی (t1)، کشت نشایی در بستر گلخراب‌شده با آبیاری غرقابی (کشت رایج) (t2)، کشت نشایی در بستر گلخراب‌نشده با آبیاری غرقابی (t3) و کشت مستقیم با آبیاری غرقابی (t4) بود. نتایج حاصل از تجزیه‌ واریانس داده‌‌ها نشان داد اثر روش‌‌های کشت و آبیاری بر ارتفاع، عملکرد، آب کاربردی، آب آبیاری، بهره‌‌وری آب کاربردی و بهره‌‌وری آب آبیاری موثر و از نظر آماری در سطح یک درصد معنی‌‌دار بود. بیشترین و کمترین عملکرد به‌‌ترتیب متعلق به تیمارهای t2 و t4 با 4079.2 و 2941.7 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین و کمترین آب آبیاری نیز به‌‌ترتیب متعلق به تیمارهای t4 و t1 با 10301 و6537 مترمکعب در هکتار بود. همچنین بیشترین و کمترین بهره‌‌وری آب آبیاری به‌‌ترتیب متعلق به تیمارهای t1 و t4 با 0.61 و 0.29 کیلوگرم در مترمکعب بود. براساس نتایج این آزمایش، کشت رایج با آبیاری تناوبی (t1) کاهش عملکرد زیادی نسبت‌به تیمار کشت رایج با آبیاری غرقابی نداشت و با کاهش ورودی آب، میزان بهره‌‌وری آب را افزایش داد؛ ازاین‌رو به‌‌عنوان تیمار برتر در این پژوهش شناخته شد.