بررسی اثر تنش خشکی بر ارقام گلرنگ و ارائه حدود بحرانی تنش براساس دمای پوشش سبز گیاه

در مناطق کم‌باران، خشکی مهم‌ترین تنش محیطی است که تولید گیاهان را به‌شدت کاهش می‌دهد. به‌منظور بررسی اثر تیمارهای مختلف آبیاری بر برخی صفات زراعی و عملکردی ارقام گلرنگ، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی، در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان در سال زراعی 1398-1399 انجام شد. سطوح آبیاری (قطع آبیاری در مرحله تکمه‌دهی i1، تامین 25، 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی تا پایان فصل رشد به‌ترتیب i2، i3، i4 و i5) به‌عنوان کرت‌های اصلی و ارقام محلی اصفهان، گلدشت، صفه و فرامان به‌عنوان کرت‌های فرعی بودند. هر کرت فرعی شامل چهار ردیف کشت به طول 6 متر و فاصله ردیف و فاصله بوته روی ردیف به‌ترتیب 60 و 5 سانتی‌متر بود. در پایان فصل زراعی صفاتی ازجمله روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته در زمان برداشت و عملکرد اندازه‌گیری شد. شاخص تنش آبی گیاه و بهره‌‌وری اقتصادی و فیزیکی آب محاسبه و تجزیه‌وتحلیل‌‌های اقتصادی نیز انجام شد. میزان آب مورد نیاز هر تیمار به‌صورت روزانه با روش پنمن مانتیث محاسبه و با استفاده از کنتورهای حجمی اندازه‌گیری و تحویل شد. داده‌های به‌دست‌آمده با نرم‌افزارsas تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون lsd انجام شد. بالاترین عملکرد دانه در تیمار تامین 100 درصد نیاز آبی (i5) از رقم فرامان (2688 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در تیمار قطع آب در مرحله تکمه‌دهی (i1) مربوط به ارقام صفه و محلی اصفهان به‌ترتیب با عملکردهای 758 و 779 کیلوگرم در هکتار بود که در یک کلاس آماری بودند و تفاوت معنی‌داری با یکدیگر نداشتند. بیشترین میزان بهره‌وری آب آبیاری و بهره‌وری آب کل به‌ترتیب مربوط به تیمار قطع آبیاری و تیمار آبیاری 75 درصد با مقادیر 0/383 و 0/274 کیلوگرم بر مترمکعب بود. بهره‌‌وری اقتصادی آب نیز در تیمار آبیاری 75 بیشتر بود. با درنظرگرفتن همه شاخص‌ها، تیمار آبیاری 75 درصد به‌عنوان مناسب‌ترین تیمار آبیاری ارقام گلرنگ تشخیص داده شد.