کاربرد پسماند‌‌های آلی مختلف و بیوچار آن‌‌ها برای اصلاح یک خاک شور- سدیمی

شوری و سدیمی‌بودن خاک یکی از مشکلات مهم جهانی در زمین‌‌های فاریاب در نواحی خشک و نیمه‌‌خشک است؛ بنابراین ارزیابی روش‌‌های کارآمد در اصلاح خاک‌‌های شور-سدیمی اهمیت دارد. در این پژوهش، تاثیر بیوچار‌‌های تولیدی در دما‌‌های پیرولیز 300 و 500 درجه‌ سلسیوس و پسماند در مقایسه با شاهد و سوپرجاذب بر آبشویی نمک‌‌ها از خاک و ویژگی‌‌های فیزیکی و شیمیایی خاک مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه آبیاری دانشکده‌ کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1396 به اجرا درآمد. خاک شور-سدیمی (لوم سیلت) از لایه‌ 30-0 سانتی‌‌متری مرکز تحقیقات شوری خاک رودشت در شرق اصفهان، ایران جمع‌‌آوری شد. پنج ترکیب مختلف از باگاس نیشکر، شلتوک برنج، کود گاوی و سرشاخه‌‌های درخت کاج به‌عنوان اصلاح‌‌کننده‌‌های آلی در نظر گرفته شد. 17 تیمار با سه تکرار برای بررسی آبشویی انتخاب شد: شاهد (ct)، پنج ترکیب پسماند و بیوچارهای ساخته‌شده از این ترکیبات در دماهای 300 و 500 درجه‌ سلسیوس و همچنین سوپرجاذب استاکوزورب (sa). مواد اصلاح‌‌کننده در نمونه‌‌های خاک اِعمال شده و در رطوبت 80 درصد حد خمیری به مدت 40 روز نگهداری شدند. سپس ستون‌‌های آزمایشی با خاک تیمارشده پر شده و با 4 حجم آب منفذی آبشویی انجام شد. هدایت هیدرولیکی اشباع خاک و شوری زه‌‌آب خروجی در مدت زمان آبشویی اندازه‌‌گیری شد. در یک زمان یکسان، ترکیب باگاس نیشکر، سرشاخه‌‌های هرس درخت کاج و پوسته‌ شلتوک برنج (bwr) مقدار شوری زه‌‌آب کمتری نسبت‌به سایر ترکیب‌‌ها داشت، که نشان‌‌دهنده‌ کاهش شوری بیشتر در این تیمار بود. هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با کاربرد همه‌ اصلاح‌‌کننده‌‌ها به‌طور قابل‌‌توجهی افزایش یافت. با تبدیل پسماند به بیوچار، نسبت mg2+/ca2+ در محلول خاک کاهش یافته و درنتیجه پایداری خاک افزایش یافت. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد اصلاح‌‌کننده، بیوچار ترکیب باگاس نیشکر، سرشاخه‌‌های هرس درخت کاج و پوسته‌ شلتوک برنج در دمای 300 درجه‌ سلسیوس (bwr300) و سوپرجاذب استاکوزورب، تیمارهای مناسب برای اصلاح خاک‌‌های شور-سدیمی در مناطق خشک و نیمه‌‌خشک هستند. پژوهش‌‌های بیشتری برای تعیین مقدار ماده‌ اصلاح‌‌کننده در درازمدت و برای کاربرد در مقیاس بزرگ برای کیفیت‌‌های آب و بافت‌‌های خاک متفاوت در شرایط شور-سدیمی مورد نیاز است.