شبیه‌‌سازی و بررسی توزیع رطوبت و جبهه‌ رطوبتی در یک خاک رسی تحت آبیاری قطره‌‌ای با مدیریت پالسی

الگوی خیس‌‌شدگی اطراف قطره‌‌چکان آبیاری عامل مهمی است که باید در طراحی و مدیریت سامانه‌‌های آبیاری قطره‌‌ای مورد توجه قرار گیرد. در سال‌‌های اخیر، استفاده از مدیریت پالسی در سامانه‌‌های آبیاری قطره‌‌ای به لحاظ تاثیری که بر توزیع رطوبت در خاک و درنتیجه رشد و توسعه‌ ریشه‌ گیاه دارد، افزایش یافته‌است. در پژوهش حاضر اثر مدیریت‌‌های مختلف آبیاری قطره‌‌ای پالسی با زمان قطع و وصل مختلف بر روی ابعاد پیاز رطوبتی و توزیع رطوبت در یک خاک رسی مورد بررسی قرار گرفت و عملکرد مدل عددی hydrus-2d در شبیه‌‌سازی توزیع رطوبت در خاک تحت شرایط مدیریت پالسی نیز ارزیابی شد. بدین‌منظور تیمارهای آزمایشی شامل سه تیمار مختلف مدیریت پالسی و دو تیمار مختلف زمان قطع جریان بین پالس‌‌های آبیاری در داخل یک جعبه خاک آزمایشگاهی اجرا شدند. نتایج نشان داد که افزایش تعداد پالس‌‌های آبیاری باعث افزایش 8 و 12 درصدی عمق و عرض جبهه‌ رطوبتی شد. همچنین افزایش سه برابری زمان قطع جریان نیز باعث افزایش 5/13 و 20 درصدی عمق و عرض جبهه‌ رطوبتی شکل‌‌گرفته اطراف قطره‌‌چکان آبیاری در یک خاک رسی شد. باتوجه به سنگین‌بودن بافت خاک، بررسی نحوه‌ تغییرات رطوبت خاک در زمان‌‌های مختلف پس از شروع آبیاری نشان داد که اعمال مدیریت پالسی و تقسیط عمق آبیاری باعث شد رطوبت لایه‌ سحطی خاک به بیش از حد ظرفیت زراعی نرسد؛ بنابراین می‌‌تواند شرایط مطلوب‌‌تری از لحاظ رشد در مزرعه برای گیاه فراهم کند. هم‌چنین مقایسه‌ آماری مقادیر شبیه‌‌سازی‌شده‌ توزیع رطوبت در خاک و ابعاد پیاز رطوبتی توسط مدل عددی با مقادیر اندازه‌‌گیری‌شده نشان داد که مدل عددی hydrus-2d دقت مناسبی در برآورد ابعاد پیاز رطوبتی (r2=0.95, 0.97) و شبیه‌‌سازی توزیع رطوبت در یک خاک رسی (rmse=0.018) تحت سامانه‌ آبیاری قطره‌‌ای پالسی دارد؛ بنابراین می‌‌توان از مدل عددی hydrus-2d برای شبیه‌‌سازی جبهه‌ رطوبتی و توزیع رطوبت در خاک به‌‌منظور طراحی، مدیریت و برنامه‌‌ریزی آبیاری قطره‌‌ای با مدیریت پالسی استفاده کرد.