بررسی روش‌های حذف یون نیترات از آب آشامیدنی

مقدار بالای نیترات در آب آشامیدنی، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های عمومی حوزه‌ بهداشت است؛ ازاین‌رو سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملی استاندارد ایران، مقدار مجاز نیترات در آب شرب را به‌ترتیب 45 و 50 میلی‌گرم بر لیتر تعیین کرده‌اند. حذف نیترات از آب آشامیدنی به‌منظور اطمینان‌یافتن از تامین آب شرب سالم، بهداشتی و پیشگیری از شیوع انواع بیماری‌های متاثر از مقدار بالای نیترات ضروری است. در بدن انسان نیترات به نیتریت‌هایی که با هموگلوبین ترکیب می‌شوند، کاهش می‌یابد و منجر به تشکیل متاموگلوبین شده که این ماده برای نوزادان کشنده است. قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض نیترات و نیتریت منجر به تشکیل ترکیبات سرطان‌زای نیتروسامین می‌شود. از طرفی نیترات بر روی اندازه و عملکرد غده‌ تیروئید اثرگذار است. مهم‌ترین روش‌های کاهش نیترات آب، عبارت‌اند از: تبادل یونی، اسمز معکوس، جذب سطحی، الکترودیالیز، شیمیایی و روش زیستی. هر کدام از این روش‌ها دارای مزیت‌ها و نقایصی هستند که روش مناسب براساس شرایطی ازجمله توجیه اقتصادی، کاربرد در مقیاس صنعتی، راندمان حذف، عملکرد گزینشی و عدم‌آلایندگی زیست‌محیطی انتخاب می‌شود. در این مطالعه تلاش شد تا با معرفی انواع روش‌های حذف نیترات، مکانیسم روش، نمونه‌ مطالعات صورت‌گرفته، انعکاس ویژگی‌ها و نهایتاً مقایسه‌ مختصر روش‌ها، یک پایه‌ مطالعاتی برای ورود و نوآوری در تکنیک‌های کاهش نیترات ارائه شود. درک صحیح از ابعاد روش‌های مورد استفاده، موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه، بهبود نتایج و تحقق استاندارد سازمان بهداشت جهانی می‌شود. در این پژوهش، مکانیسم و ویژگی‌های روش‌های متداول حذف نیترات مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی‌ها نشان داد که در بین تکنیک‌های مورد مطالعه، تبادل یونی، اسمز معکوس و الکترودیالیز بهترین شرایط حذف نیترات در مقیاس صنعتی را فراهم می‌کنند. کارایی بالا، سهولت تکنیک، رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و استفاده در مقیاس صنعتی، از مهم‌ترین ویژگی‌های مطلوب و مشترک این روش‌ها است.