بررسی اقتصادی نمک‌زدایی و انتقال آب دریا (مطالعة موردی: صنایع معدنی جنوب شرق کشور)

امروزه، تامین آب به روش شیرین‌سازی آب دریا، گزینة امیدبخشی برای جبران کمبود منابع آب است؛ با این حال، بهره‌برداری از این منابع به‌علت هزینه‌های زیاد، از دیدگاه اقتصادی و مالی، چالش‌برانگیز است؛ بنابراین، هزینه فرصت عرضة آب به این روش با منافع حاصل از آن باید به‌دقت بررسی شود. در این پژوهش، با استفاده از تحلیل هزینه به فایده، به‌عنوان یک ابزار پیشتبان تصمیم‌گیری، منافع خالص اقتصادی و مالی طرح شیرین سازی و انتقال آب خلیج فارس، که برای تامین آب مورد نیاز صنایع معدنی جنوب شرق ایران در حال اجراست، بررسی شد. به این منظور، منافع ناخالص عرضة آب توسط پروژه براساس ارزش تولید نهایی آن (ارزش اقتصادی) در صنایع مصرف کننده، برآورد و در مقابل هزینه های سرمایه گذاری، بهره برداری و نگهداری هر دو جزء طرح، یعنی شیرین‌سازی و انتقال آب ارزیابی شد. نتایج حاصل از مقدار ارزش حال خالص طرح نشان داد منافع حاصل از تامین آب برای صنایع معدنی جنوب شرق کشور با شیرین‌سازی و انتقال آب از خلیج فارس، علاوه بر اینکه کلیة هزینه‌های سرمایه‌گذاری، هزینه‌های بهره‌برداری و نگهداری و هزینه فرصت پول را جبران می‌کند، در طول دورة 30 سالة بهره‌برداری، درمجموع، 59127.2 میلیارد ریال به رفاه اقتصادی جامعه می‌افزاید. گفتنی است، نرخ بازده داخلی طرح، 22.3 درصد به دست آمد که به‌طور معنی‌داری، از نرخ تنزیل پایه (0.07) بزرگ‌تر است؛ بنابراین، اجرای طرح شیرین‌سازی و انتقال آب خلیج فارس برای تامین آب لازم برای صنایع معدنی کشور، توجیه اقتصادی دارد. منافع اقتصادی ناشی از عرضة آب به‌صورت شیرین‌سازی آب دریا برای تامین نیاز صنایع معدنی، هزینه‌های زیاد شیرین‌سازی و انتقال آب را پوشش می‌دهد و اجرای آن را از دیدگاه اقتصاد ملی توجیه‌پذیر می‌کند. پایداری مالی طرح نیز نشان‌دهندة وجود انگیزه‌های مالی کافی برای ورود بخش خصوصی به طرح‌های سرمایه‌گذاری طرح‌های شیرین‌سازی و انتقال آب دریا با کاربری صنعتی و معدنی است.