بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه کینوا (رقم giza-1) تحت مدیریت‌های مختلف آبیاری

یکی از روش‌های موثر برای تولیدات کشاورزی پایدار و حصول امنیت غذایی در مناطق خشک و نیمه‌خشک نظیر ایران، استفاده از گیاهانی است که در تنش‌های محیطی عملکرد و بهره‌وری آب مناسبی داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر مدیریت ‌آبیاری بر خواص مورفولوژیکی گیاه «کینوا» در شرایط گلخانه‌ای در دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398-1397 اجرا شد. پژوهش حاضر در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و به‌صورت کشت گلدانی برروی گیاه کینوا رقم giza-1 اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی در این پژوهش شامل 4 مدیریت آبیاری (آبیاری کامل fi، آبیاری بخشی ریشة متناوب aprd، ثابت fprd و کم‌آبیاری به میزان 50 درصد ظرفیت زراعی di) بود. نتایج نشان داد که مدیریت‌های آبیاری بر تعداد برگ، ارتفاع، وزن خشک بوته و ریشه، کارایی مصرف آب و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و بر طول ریشه در سطح 5 درصد معنی‌دار شد. استفاده از تیمارهای aprd، fprd و di منجر به کاهش ارتفاع (13.3، 26.8 و 34.6 درصد) و کاهش عملکرد دانه (13.5، 27.4 و 33.3 درصد) در مقایسه با تیمار fi شد. براساس نتایج این پژوهش، استفاده از تیمارهای aprd، fprd و di منجر به افزایش کارایی مصرف آب به‌ترتیب به میزان 38.3، 10.5 و 23.8 درصد در مقایسه با تیمار fi شد. مطابق با نتایج به‌دست‌آمده و ازآنجایی‌که از دانه‌های گیاه کینوا نسبت‌به سایر قسمت‌ها، نظیر برگ بیشتر استفاده می‌شود و با توجه به موضوع کمبود منابع آب شیرین در ایران، می‌توان از تیمار آبیاری بخشی با درنظرگرفتن کاهش عملکرد دانه استفاده کرد. به‌طورکلی استفاده از آبیاری بخشی ریشه برای آبیاری محصولات کشاورزی نظیر گیاه کینوا در کشور با مدیریت مناسب و مطلوب می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مناسب درجهت استفاده از آب در شرایط بحران توصیه شود، هرچند که لازم است آزمایش‌های بیشتری (به‌ویژه در شرایط مزرعه‌ای) درجهت تایید نتایج پژوهش حاضر انجام شود.