افزایش دقت نقشه های هم بارش ماهانه و سالانه با استفاده از متغیر کمکی در استان مازندران

روش های درون یابی، کاربرد وسیعی در مطالعات هواشناسی و هیدرولوژی دارند. همچنین از این روش ها، در تخمین داده های هواشناسی در مکان های بدون داده استفاده می شود. با توجه به موقعیت خاص و توپوگرافی پیچیده استان مازندران و از طرفی نبود ایستگاه های هواشناسی مرتفع با آمار بلند مدت در آن و همچنین ماهیت تصادفی بودن داده های بارش، تعیین روش مناسب درون یابی داده های بارندگی ماهانه و سالانه در این استان ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش چهار روش درون-یابی شامل کریجینگ عمومی، کوکریجینگ، وزنی عکس فاصله و گرادیان خطی سه‌بعدی با یکدیگر مقایسه شدند. در تحلیل واریوگرافی داده های بارندگی، پنج مدل نیم تغییرنما بر داده ها برازش داده شد و ارزیابی روش ها بر اساس میانگین مربعات خطا و میانگین خطای اریب انجام گرفت. نتایج تحلیل واریوگرافی نشان داد مدل های کروی و نمایی به‌عنوان بهترین مدل نظری نیم تغییرنما هستند. با مقایسه روش های درون یابی مورد بررسی، روش گرادیان خطی سه‌بعدی، مناسب ترین روش درون یابی داده‌های بارندگی ماهانه و سالانه تشخیص داده شد؛ به گونه ای که در مقایسه با سایر روش های درون یابی، خطای تخمین بارش سالانه را بیش از 100 میلی‌متر کاهش داد. همچنین میزان خطای اریبی آن نزدیک به صفر است. البته دقت تخمین آن در ماه های گرم و کم بارش کاهش می یابد. بررسی نقشه هم بارش سالانه با روش منتخب نشان داد که حلقه پربارش استان در سواحل غربی و کمترین بارش در ارتفاعات استان به وقوع می پیوندد. همچنین با حرکت از غرب به شرق و از شمال به جنوب از مقدار بارش کاسته می شود. به علاوه نتایج پژوهش نشان داد روش هایی که از متغیر ارتفاع به‌عنوان متغیر کمکی استفاده می‌کنند، نسبت به روش های دیگر از دقت بالاتری برخوردارند.