اثر مدیریت آبیاری و روش‌های کشت مستقیم و نشایی بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه

یکی از راهکارهای توسعه‌ سطح زیرکشت پنبه، کشت تاخیری به‌ صورت نشایی است که باعث افزایش عملکرد، زودرسی و کارایی مصرف آب می‌شود. برنامه‌ریزی صحیح آبیاری، نقش بسیار مهمی در کشت‌های تاخیری دارد. به همین منظور، طرح آزمایشی از نوع فاکتوریل استریپ پلات با 3 تکرار در سال 1398 در ایستگاه تحقیقات پنبه‌ هاشم‌آباد اجرا شد. روش‌های آبیاری تیپ و شیاری، به‌عنوان عامل اصلی، روش‌های کشت نشایی و مستقیم به‌عنوان عامل فرعی و تیمارهای دور آبیاری پس از 70، 105، 140 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشت و مقدار آبیاری 0، 50، 75، 100، 125 درصد آب تبخیر شده از تشت به‌عنوان عامل فرعی فرعی بود. نتایج نشان داد روش آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد، تاثیری نداشت؛ اما کشت نشایی، عملکرد، درصد زودرسی، وزن غوزه و کارایی مصرف آب بیشتری به میزان 14، 180، 4.8 و 11.3 درصد نسبت به کشت مستقیم داشت. در بین تیمارهای دور آبیاری، دور آبیاری پس از 105 میلی‌متر تبخیر از تشت، عملکرد، وزن غوزه و کارایی مصرف آب بیشتری نسبت به دو تیمار دیگر داشت؛ به‌گونه‌ای که عملکرد این تیمار نسبت به تیمارهای دور 70 و 140 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشت به‌ترتیب، 8.2 و 16.6 درصد بیشتر بود؛ اما کارایی مصرف آب تیمار دور 105 نسبت به دور 140 به میزان 9 درصد بیشتر بود. تیمارهای مقادیر مختلف آب آبیاری، تاثیری بر عملکرد نداشت؛ اما تاثیر آن بر اجزای عملکرد، معنی‌دار بود. بیشترین کارایی مصرف آب، مربوط به تیمار 50 درصد آب آبیاری بود که نسبت به تیمارهای 75، 100 و 125 درصد آب آبیاری به‌ترتیب، 19.6، 43 و 69.8 درصد بیشتر بود. درنهایت، بهترین تیمار، کشت نشایی با دور آبیاری 105 میلی‌متر تبخیر از تشت با مقدار 50 درصد آب آبیاری بود. همچنین، کشت نشایی به نسبت کشت مستقیم، باعث افزایش عملکرد می‌شود؛ اما از نظر اقتصادی، مقرون به صرفه نیست؛ با این حال، در صورت افزایش قیمت پنبه توصیه می‌شود.