ارزیابی تغییرات کاربری اراضی بر ویژگی‌های هیدرولوژیک حوضه و پهنه‌های سیلابی رودخانه (مورد مطالعه: حوضه‌ کشکان در استان لرستان)

تغییر کاربری اراضی، یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر پاسخ هیدرولوژیک حوضه نسبت به بارش، ازجمله نرخ نفوذ است. در این پژوهش برای بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر ویژگی‌های هیدرولوژیک، نقشه‌ کاربری اراضی حوضه‌ کشکان در استان لرستان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برای سال‌های 1368 و 1393 استخراج شد؛ سپس برای شبیه‌سازی بارش رواناب با کمک مدل هیدرولوژیکی hec-hms ابتدا، پارامترهای لازم برای محاسبه‌ ارتفاع رواناب با مدل منحنی اداره‌ حفاظت خاک آمریکا (scs-cn) شامل منحنی و زمان نگهداشت سطحی حوضه برآورد شد. در مرحله‌ بعدی، نقشه‌ پهنه‌های سیلابی با دوره‌ بازگشت‌های مختلف با مدل هیدرولیکی hec-geo-ras استخراج و مساحت اراضی با کاربری‌های مختلف، که در محدوده‌ پهنه‌های سیلابی قرار گرفته‌ است، در دوره‌ مورد مطالعه، محاسبه شد. نتایج نشان داد تغییرات کاربری در دوره‌ مورد بررسی در حوضه باعث کاهش نرخ نفوذ آب در سطح حوضه شد؛ به‌گونه‌ای ‌که مقدار منحنی محاسبه‌شده در سال 1368 برابر 45 به مقدار 4/68 در سال 1393 افزایش یافت. در همین دوره، مقدار نگهداشت سطحی از 41 میلی‌متر به 3/24 میلی‌متر کاهش یافت که موجب افزایش پتانسیل سیل‌خیزی حوضه شد. همچنین، نتایج مدل هیدرولیکی نشان داد مناطق مسکونی در دوره‌ اخیر (از سال 1378 تا 1396) نسبت به دوره‌ قبل (از سال 1351 تا 1369)، که در دوره‌ بازگشت 50 ساله دچار آبگرفتگی می‌شد، اکنون در دوره‌ بازگشت کوتاه‌مدت 25 ساله، دچار آبگرفتگی شده‌ است. از نتایج این پژوهش به‌عنوان مبنایی برای درک اهمیت نقش پوشش گیاهی در کنترل سیلاب می‌توان استفاده کرد.