فرونشست ناشی از پمپاژ متغیر آب زیرزمینی در وضعیت لایه بندی خاک با کاربرد تابع تاثیر و داده های سیستم اطلاعات جغرافیایی

از مهم ترین عوامل موثر بر فرونشست زمین، می توان به پمپاژ بی رویه آب زیرزمینی و خصوصیات هیدرولیکی و ژئوتکنیکی متفاوت با توجه به لایه بندی آبخوان در نواحی پیرامون چاه های تحت پمپاژ اشاره کرد. در تحقیق حاضر، یک نرم افزار کاربردی توسعه داده شد که خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی را از سیستم های اطلاعات جغرافیایی فراخوانی و از روش ترکیبی جدید شامل کاربرد تابع تاثیر به همراه معادلات تعیین شعاع تاثیر سطح آب زیرزمینی ناشی از پمپاژ متغیر، به منظور برآورد فرونشست ناشی از چندین چاه در مدت معین استفاده می کند. در پایان نتایج محاسبات انجام شده به‌صورت لایة اطلاعات جدید به سیستم اطلاعات جغرافیایی اضافه می شود. نرم افزار توسعه یافته در یک مطالعه موردی در غرب گیلان مورد آزمون قرار گرفت؛ به این ترتیب که ناحیة مورد مطالعه با توجه به موقعیت قرارگیری چاه ها به دو بخش تقسیم، سپس برحسب مقادیر پمپاژ گزارش شده از چاه های منطقه، شش سناریو مختلف پمپاژ (در محدوده 30 تا 120 مترمکعب بر روز) اعمال شد. اعتبارسنجی مقادیر فرونشست حاصل از نرم افزار ارائه شده با نتایج مطالعات میدانی بیانگر عملکرد قابل قبول نرم افزار است. همچنین طبق نتایج به دست آمده در منطقة مورد مطالعه، با افزایش پمپاژ و افزایش عمق فرونشست پیرامون چاه ها تا 30 سانتی متر مساحت ناحیه تحت فرونشست در منطقه افزایش یافته، اما افزایش بیشتر عمق فرونشست تاثیری بر مساحت ناحیه تحت فرونشست نداشته و حداکثر70٪ از مساحت ناحیه پیرامون چاه ها تحت تاثیر فرونشست است. طبق نتایج، رابطة خطی با همبستگی قابل قبول بین میانگین دبی پمپاژ آب زیرزمینی در بازة زمانی ده سال و حداکثر عمق فرونشست برقرار است. همچنین حداکثر عمق نهایی فرونشست بیش از هر عاملی تحت تاثیر لایه بندی خاک می باشد؛ در حالی که میزان افزایش فرونشست بیشتر متاثر از میزان افزایش پمپاژ است. در نهایت، میزان تغییرات فرونشست منطقه مورد مطالعه در بازة زمانی ده سال کمتر از مقدار حاصل در دامغان در مدت پنج سال می باشد.