تعیین سیاست بهره برداری بهینة چندهدفه از مخزن سد بوستان با استفاده از الگوریتم های نهنگ و nsga-ii مبتنی بر تئوری بازی ها و روش آنتروپی شانون

استفاده از روش ها و ابزارهای بهینه‌سازی برای بهره‌برداری چندهدفه از مخازن، امری اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش پس از معرفی الگوریتم بهینه‌سازی چندهدفة نهنگ (mowoa)، عملکرد آن در مسالة بهره‌برداری بهینه از مخزن سد بوستان بر اساس روش حل تعارض کالای‌ و ‌اشمورودینسکی ارزیابی شد. در مسالة بهینه‌سازی حاضر، ضمن اعمال محدودیت های معادلات پیوستگی مخزن، توابع هدف به‌صورت کمینه سازی کمبودهای نیاز آبی اراضی پایین دست و کمینه سازی انحراف از حجم ایده آل کنترل سیل طی دورة بهره‌برداری تعریف شد. عملکرد حاصل از الگوریتم‌های پیشنهادی با الگوریتم nsga-ii به‌عنوان یکی از الگوریتم‌های رایج در این زمینه مقایسه شد. عملکرد مدل بر اساس شاخص های اطمینان‌پذیری، برگشت‌پذیری، آسیب‌پذیری و پایداری مقایسه و ارزیابی شدند و برای حل تعارض موجود بین اهداف، از روش‌های مبتنی بر نظریه بازی‌ها (روش کالای و اشمورودینسکی) برای یافتن جواب بهینه استفاده شد. نتایج حاصل از بهینه‌سازی نشان دادن که در هر دو تابع هدف تامین نیاز آبی و کنترل سیلاب، mowoa عملکرد بهتری را نسبت به nsga-ii از خود نشان می‌دهد. در خصوص مدت زمان انجام عملیات بهینه‌سازی، mowoa به ‌دلیل دارابودن پارامترهای تنظیمی کمتر، سریع تر از nsga-ii به همگرایی می‌رسد. شاخص های ارزیابی عمکرد مدل، حاکی از این است که از دیدگاه اطمینان‌پذیری mowoa از مقادیر بالاتری (%86) نسبت به الگوریتم nsga-ii برخوردار است. نتایج به‌ دست آمده از روش آنتروپی شانون برای وزن‌دهی شاخص‌ها نشان داد که پارامترهای ارزیابی مدل دارای وزن بیشتری نسبت به توابع هدف هستند. نتایج حاصل از روش کالای و اشمورودینسکی نشان داد سیاست های بهره‌برداری از مخزن بوستان انطباق بسیار مناسبی با mowoa را نشان می‌دهد. از سوی دیگر از آنجایی که مطلوب ترین و نامطلوب ترین مقادیر توابع هدف به دست آمده بوسیلة mowoa کمتر است، می‌توان عملکرد mowoa را مناسب تر تشخیص داد.