ارزیابی پتانسیل نشت از جناح راست سد بهشت‌آباد با استفاده از مطالعات هیدروژئولوژی

ساخت سدها بر روی سازندهای آهکی هر چند از لحاظ مورفولوژی دارای ساختگاه‌های با شکل مناسب است؛ ولی معمولاً باعث نشت از مخزن سد به سمت پایین‌دست و یا حوضه‌های مجاور می‌شود و میزان آن گه‌گاه بیشتر از آنچه انتظار می‌رود، است. سد بهشت‌آباد در مرحله‌ی مطالعات قرار دارد و تقریباً در انتهای محور تاقدیسی به نام سنگویل از جنس دولومیت- آهکی با ضخامت حدود 700 متر واقع شده است. جناح راست مخزن عمدتاً به‌طور مستقیم با این سازند کارستی در تماس است. بررسی‌های هیدروژئولوژی با هدف نشت از مخزن در جناح راست، شامل آزمایش‌های اندازه‌گیری سطح آب و هیدروشیمی گمانه‌ها، اندازه‌گیری دبی و هیدروشیمی چشمه‌ها و مطالعات ایزوتوپ‌های محیطی انجام شد. نتایج به‌دست‌ آمده نشان داد که سطح آب آبخوان در جناح راست مخزن دارای نوسانات بسیار مشابه با اختلاف حداقل و حداکثر 2.5 تا 3 متر است. سطح آب از یال شمالی با تراز حدود 1625 به سمت چشمه‌ها در یال جنوبی با تراز حدود 1595 و با گرادیان حدود 7 در هزار کاهش می‌یابد. تخلیه از چشمه‌ها در یال جنوبی نیز با نوسانات مشابه دارای سه ضریب فرود است. ضریب فرود α_1 در مرتبه‌ی 2-10 نشان‌دهنده‌ی جریان حدواسط (افشان- مجرایی) با سهم 15 در صد از جریان و ضرایب α_(3 ) و〖 α〗_2 در مرتبه‌ی 3-10 نمایانگر جریان افشان با سهم حدود 85 درصد جریان آبخوان هستند. پارامترهای هیدروشیمی و ایزوتوپی چشمه‌ها و گمانه‌ها نیز دارای نوسانات کم است. این تغییرات برای آنیون‌ها و کاتیون‌ها کمتر از 20 درصد و برای هدایت الکتریکی و اسیدیته کمتر از 5 درصد است. میزان ایزوتوپ‌های محیطی در چشمه‌ها و گمانه‌ها نیز تغییرات زیادی را نشان نمی‌دهد؛ به‌طوری که انحراف معیار کمتر از 1.2 پرمیل برایd δ و کمتر از 0.2 پرمیل برای 18oδ از اطلاعات برداشت ماهانه حاصل شد. همچنین، میزان ایزوتوپ‌های محیطی، ارتفاع تغذیه‌ی چشمه‌ها در یال جنوبی در پایین‌دست محور را حدود 2300 متر و از بارش‌های پر حجم و برف دو یال نشان می‌دهد. در نهایت، تلفیق بررسی‌های انجام شده، بیانگر وجود کارست با نوع جریان حدواسط (افشان- مجرایی) تا افشان است که با این نوع جریان در زمان آبگیری نشت از مخزن به یال شمالی و از آنجا به یال جنوبی انتقال و از چشمه‌های پایین‌دست محور در یال جنوبی تاقدیس تخلیه می‌شود.