اثر فاضلاب شهری و لجن حاصل‌شده از آن بر انتقال فلزات سنگین به عمق ستون خاک تحت کشت نعناع

برای ارزیابی کاربرد فاضلاب شهری و لجن فاضلاب بر آبشویی فلزات سنگین از ستون خاک، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در 27 لایسیمتر انجام شد. فاکتورها، شامل سه نوع آب آبیاری: آب معمولی (1w)، فاضلاب خام (2w) و فاضلاب تصفیه‌شده (3w)؛ سه سطح لجن فاضلاب: 0 (1s)، 50 (2s) و 100 (3s) تن در هکتار می‌باشند. پس از طراحی و آماده‌سازی لایسیمترها، گیاه نعناع در آنها کشت و میزان فلزات روی، سرب، نیکل و کادمیم موجود در زه‌آب لایسیمترها، بعد از هر نوبت آبیاری اندازه‌گیری شد. در مجموع، در طول فصل رشد، سیزده آبیاری صورت گرفت. نتایج نشان داد که با مصرف فاضلاب و لجن، فلزات سنگین (به‌جز کادمیم) به زه‌آب‌های خروجی انتقال می‌یابند؛ اما غلظت فلزات، بسیار پایین‌تر از مقدار مجاز ارائه‌شده در استانداردها می‌باشد. دامنه تغییرات روی (1.66-0 میلی‌گرم در لیتر)، سرب (0.05-0 میلی‌گرم در لیتر) و نیکل (0.05-0 میلی‌گرم در لیتر) در نوسان بود. با وجود پایین‌تر‌ بودن میزان فلزات نسبت به استانداردها، باید دقت ویژه‌ای در استفاده از فاضلاب (به‌ویژه فاضلاب خام) و لجن داشته باشیم؛ زیرا با گذشت زمان و تجزیه مواد آلی، این فلزات می‌توانند وارد آب‌های زیرزمینی شوند و برای انسان و محیط‌زیست خطرآفرین باشند.