بررسی آزمایشگاهی اثر شکل بستر شکنج در دو حالت موازی و پولکی بر تنش برشی بستر

رودخانه‌ها، در طی زمان برای رسیدن به پایداری، شکل‌‌های بستر متفاوتی را با رسوب‌گذاری یا فرسایش در بستر خود ایجاد می‌کنند. از راه‌های شناسایی رفتار رودخانه‌ها، مطالعه و بررسی ساختار جریان و شیوه‌ی شکل‌گیری شکل‌های بستر در آن‌ها است. در رودخانه‌های آبرفتی بخشی از تنش برشی مربوط به شکل بستر است. در این پژوهش به بررسی تنش برشی بستر، روی دو نوع شکل بسترشکنج (موازی و پولکی) پرداخته شده است. بدین‌منظور آزمایش‌هایی در چهار شیب و چهار دبی روی شکنج‌های مصنوعی ساخته شده در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه شهرکرد انجام شد. برای اندازه‌گیری تنش و سرعت جریان از دستگاه سرعت‌سنج سه‌بعدی adv استفاده شد. نتایج نشان داد میزان تنش در تمام آزمایش‌ها، روند ثابتی داشته است؛ به‌گونه‌ای که روی وجه بالادست شکنج، ماکزیمم مقدار را دارد و با نزدیک شدن به تاج از مقدار آن کاسته می‌شود و در تاج، کمترین مقدار را دارد. همچنین نتایج نشان داد شکنج‌های موازی و پولکی به‌ترتیب 26 و 23 درصد از میزان کل تنش برشی را تشکیل می‌دهند. میزان تنش برشی بستر، در روی شکنج‌های موازی، 27 درصد بیشتر از مقدار تنش برشی بستر روی شکنج‌های پولکی است.