تعیین الگوی رطوبتی در خاک‌های آب‌گریز شده با لجن فاضلاب شهری در جریان دو بعدی

آب‌گریزی خاک بر پیشروی جبهه رطوبتی و انتقال املاح در خاک موثر است. این پژوهش برای بررسی چگونگی پیشروی جبهه رطوبتی در خاک‌های آب‌گریز انجام شد. خاک مورد بررسی از منطقه‌ای در مجاورت تصفیه‌خانه فاضلاب فولادشهر که تحت تاثیر درجات مختلفی (25، 50،65 و 80 درصد) از لجن تصفیه‌خانه فاضلاب شهری قرار گرفت، برداشت شد. در حدود یک سال پس از آب‌گریز کردن خاک‌ها در اثر اضافه کردن میزان لجن‌های یادشده جبهه رطوبتی ناشی از آبیاری جویچه‌ای در آن‌ها تعیین شد. بدین منظور از یک محفظه شیشه‌ای با ابعاد 70×50×6 سانتی‌متر استفاده و عمقی به ارتفاع 5 سانتی‌متر آب با استفاده از دستگاه ماریوت روی سطح جویچه قرار داده شد. سپس پیشروی جبهه رطوبتی در زمان‌های مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که در اثر افزایش آب‌گریزی در خاک، الگوی رطوبتی نیز نامنظم‌تر شد. با افزایش تخلخل خاک تاثیر آب‌گریزی ناشی از لجن بر نفوذپذیری کاهش یافت. اگرچه شدت نفوذ آب به خاک آب‌گریز با گذشت زمان کاهش یافت اما تفاوت شدت نفوذ اولیه و نهایی بسیار کم بود. در تیمار آبدوست (بدون افزودن لجن- شاهد) همواره هدایت هیدرولیکی اشباع کمتر یا مساوی شدت نفوذ آب به خاک بود اما در تیمارهای آب‌گریز به‌دلیل حبس هوا در حین نفوذ آب به داخل خاک، هدایت هیدرولیکی اشباع بزرگ‌تر از شدت نفوذ آب به خاک به ‌دست آمد. پیشروی جبهه رطوبتی درخاک تیمار شده با 50 درصد لجن فاضلاب کندتر از خاک‌های تیمار شده با 65 و 80 درصد لجن فاضلاب بود. شاید این امر به‌دلیل غلبه تاثیر آب‌گریزی بر درشتی منافذ خاک در تیمار 50 درصدی لجن بود.