تحلیلی بر شاخص‌های توسعه کشاورزی در شهرستانهای استان ایلام

بخش کشاورزی در استان ایلام با مسایل و مشکلاتی از جمله؛ کمبود سرمایه و سرمایه گذاری، پایین بودن سطح سواد کشاورزان، عدم وجود بازار مناسب برای محصولات تولیدی، وسعت کم اراضی، عدم استفاده مناسب از مکانیزاسیون کشاورزی، بالا بودن میزان اراضی دیم و بیکاری فصلی کشاورزان مواجه می‌باشد، که این مسایل و مشکلات موانعی را بر سر راه توسعه کشاورزی در این استان به وجود آورده‌اند.شناخت این مسایل و تدوین برنامه مناسب به منظور برطرف نمودن یا کم رنگ کردن آنها آثاری از جمله؛ رونق بخش کشاورزی، استفاده بهینه از پتانسیل‌های بخش کشاورزی، افزایش تولیدات، افزایش درآمد کشاورزان، تثبیت جمعیت روستایی، توسعه کشاورزی و نهایتاً توسعه استان را بدنبال دارد.این مقاله با هدف رتبه‌بندی و تعیین سطوح توسعه یافتگی شهرستان‌های استان ایلام از نظر شاخص‌های کشاورزی توسعه، به منظور تحلیل وضعیت کشاورزی شهرستان‌ها تدوین گردیده است. در این مقاله با استفاده از ترکیبی از روشهای تحقیق توصیفی، اسنادی و توسعه‌ای و بررسی تعداد30 متغیّر در قالب 5 شاخص (وضعیت بهره برداران، زمین بهره برداری‌‌ها، سطح زیرکشت و عملکرد در هکتار محصولات، مکانیزاسیون کشاورزی و دامداری) با استفاده از مدل موریس سعی گردیده است وضعیت بخش کشاورزی در شهرستان‌های استان ایلام مورد بررسی قرار گیرد و شهرستان‌ها از نظر سطح توسعه یافتگی، طبقه بندی گردند. همچنین با بهره‌گیری از ضریب اختلاف به تعیین میزان پراکندگی شاخص‌ها در شهرستان‌ها و با استفاده از دامنه نوسانات، به تعیین نوسان ضریب توسعه یافتگی شهرستان‌ها از نظر شاخص‌های مورد مطالعه، مبادرت شده است. در نهایت با استفاده از نرم‌‌افزار arc-view، نتایج سطح بندی شهرستان‌ها، از نظر شاخص‌های کشاورزی توسعه در قالب نقشه ارایه گردیده است.نتایج به دست آمده نشانگر نامناسب بودن وضعیت شهرستان‌های استان ایلام از نظر شاخص‌های موردمطالعه می‌باشد. به صورتی که کلیه شهرستان‌ها، از نظر مجموع شاخصهای مورد مطالعه، در زمره شهرستان‌های محروم (توسعه نیافته) و تنها از نظر برخی شاخص‌ها، تعدادی از شهرستان‌ها در وضعیت نیمه برخوردار (درحال توسعه) قرار گرفته‌اند. در پایان نیز راهکارهایی به منظور رفع مشکلات بخش کشاورزی استان ارایه گردیده است.