برنامه‌ریزی مکانی و امکان‏سنجی نواحی مستعد طبیعت‌گردی با نگرش آمایش سرزمین (مطالعه موردی: منطقه سلیمان‌تنگه شهرستان ساری)

در یک سرزمین، نحوه ساماندهی و سیمای محیط‏های طبیعی و انسان‏ساخت، باید آینه تمام‏نمای چگونگی روند توسعه ملی در آن سرزمین باشد. امروزه، در پی بروز بحران‏های زیست‏محیطی، نابودی منابع و ایجاد موانع در راه رسیدن به توسعه پایدار، لازم می‏آید برنامه‏ها بر اساس شناخت و ارزیابی توان محیطی صورت گیرد تا هم بهره‏برداری در خور و مستمر از محیط صورت گیرد و هم ارزش‏های طبیعی محیط حفظ شود. از اینرو پیش از تدوین راهکارهای توسعه و اجرای آن، بررسی جغرافیایی منطقه و شناخت توان‏های محیطی آن و سپس تعیین توان بوم‌شناسی سرزمین به برنامه‏ریز این امکان را می‏دهد تا بر اساس توان‏های منطقه، جهت و راهکارهای توسعه منطقه را مشخص نموده و برنامه‏ای متناسب با شرایط منطقه ارایه دهد. با توجه به اینکه محیط‏زیست طبیعی، توان بوم‌شناسی محدودی را برای استفاده‏های انسان داراست، ارزیابی توان بوم‌شناسی به عنوان هسته مطالعات زیست‏محیطی با پیشگیری بحران‏های موجود، بستر مناسبی برای برنامه‏ریزی زیست محیطی فراهم می‏آورد. وجود منابع طبیعی منحصر به فرد در استان مازندران شرایط بسیار مناسبی را برای توسعه صنعت گردشگری در این استان مهیا کرده است. یکی از ظرفیت های طبیعت گردی استان مازندران که ضرورت ارزیابی قابلیت تفرجی و برنامه‏ریزی اصولی آن توسط مسیولین امر احساس می شود، منطقه گردشگری سد شهید رجایی ساری می باشد. لذا این پژوهش بر آن است تا با شناسایی معیارهای موثر، به ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه جهت کاربری طبیعت‌گردی بپردازد. در این راستا پس از شناسایی معیارها (از قبیل عوامل فیزیوگرافی، شرایط زمین شناسی، خاک شناسی، راه‏های دسترسی، کاربری اراضی، شبکه هیدروگرافی، اقلیم منطقه و ...)، اقدام به تهیه پایگاه داده‏های مکانی آنها در سامانه اطلاعات جغرافیایی(gis) شد. در ادامه، پس از استانداردسازی این معیارها به روش منطق فازی در محیط نرم افزارarc gis ، با استفاده از نظرسنجی پرسشنامه‏ای از 32 کارشناس و به کمک روش آنتروپی شانون به هر یک از معیارها وزن خاصی اختصاص داده شد. سپس با تلفیق و رویهم‏گذاری این معیارها، بر اساس منطق فازی، نقشه نهایی که بیانگر مناطق تفرجگاهی است، حاصل شد. منطقه موردمطالعه در نقشه تولید شده به سه طبقه بسیار مناسب، مناسب و نامناسب به منظور برنامه‏ریزی جهت انواع فعالیت‏های تفرجی تقسیم شده که در نهایت 25/5045 هکتار از آن به عنوان مکان‏های بسیار مناسب شناسایی شده‏ است.