تحلیل شبکه ای جریان های فضایی شهرستان زنجان

طی چند دهۀ گذشته شاهد تغییر نگاه برنامه ریزان و جغرافی دانان از نگاه مبتنی بر مکان و صفت مبناء، به طرف رویکرد شبکه محور و تعامل مبناء هستیم. از این رو نمی‌توان مناطق روستایی و شهری را در مطالعات و برنامه ریزی‌ها به صورت جداگانه و منفک مورد بررسی قرار داد. و نیازمند بررسی به صورت شبکه‌ای می‌باشد. بر این اساس هدف اصلی تحقیق شناسایی جریانات فضایی بین روابط شهر و روستایی شهرستان زنجان می‌باشد. پژوهش حاضر بر اساس ماهیت، اکتشافی و بر مبنای روش، توصیفی – تحلیلی است. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش میدانی، فن پرسشگری و با ابزار پرسشنامه و اطلاعات دستگاه‌های مختلف اجرایی شهرستان جمع‌آوری شده است. در مرحله بعد داده‌ها و اطلاعات گردآوری شده در محیط نرم افزاری nodexl تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان داد که شهر زنجان در سطح شهرستان زنجان به دلیل دارا بودن سطح بالای خدمات، بازار خرید و فروش و ... در جایگاه نخست جذب جریان‌های درون و برون شهرستانی قرار دارد به گونه‌ای که کلیه جریان‌ها به طرف شهر زنجان حالت قطبی پیدا کرده و قوی‌ترین جریان در سطح شهرستان می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل جریان‌ها بیانگر آن است که الگوی جریان‌ها به صورت روابط یکسویه و به سمت شهر زنجان است و پیوندهای مکمل، دوسویه و هم افزا در سطح شهرستان شکل نگرفته است. این الگو مطابق با نظریه قطب رشد است و هنوز با الگوی شبکه منطقه‌ای فاصله زیادی دارد.

network analysis of spatial flows in zanjan city

over the past few decades, we have seen a change in the view of planners and geographers from a place-based and basic attribute view to a network-based approach and based interaction. therefore, rural and urban areas cannot be examined separately in studies and planning. and it needs to be checked in a network way. based on this, the main goal of the research is to identify spatial flows between urban and rural relations in zanjan city. the present research is based on the nature of discovery and based on the method, descriptive-analytical. the required data and information have been collected using the field method, questioning technique and with the questionnaire tool and the information of different administrative agencies of the city. in the next step, the collected data and information are analyzed in the nodexl software environment. the results of the research showed that the city of zanjan is in the first position of attracting flows within and outside the city due to its high level of services, shopping and selling market, in the city of zanjan, so that all flows go to the city of zanjan. it has become polar and is the strongest current in the city. also, the results of the flow analysis indicate that the flow pattern is one-way relations towards zanjan city and complementary, two-way and synergistic links have not been formed at the city level. this pattern is in accordance with the growth pole theory and is still far from the regional network pattern.