بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر روی رواناب حوضه‌ی رودخانه‌ی قره چای با استفاده از مدل‌های hec - hms

در طی چند دهه اخیر تغییر کاربری اراضی تحت تاثیر عوامل محیطی و انسانی سبب بروز اثرات جدی بر محیط زیست، اقتصاد و اجتماع شده است. مدلهای هیدرولوژیکی نمایش ساده شده‌ای از سیستم هیدرولوژی واقعی هستند که به مطالعه درباره کارکرد حوضه می‌پردازد بنابراین انتخاب مدل، نیاز به تشخیص قابلیت و محدودیت مدل‌های هیدرولوژی حوضه دارد. در تحقیق حاضر تجزیه و تحلیل تغییرات کاربری ارضی و تاٌثیر آن بر روی رواناب حوضه قره-چای با استفاده از مدل‌های hec-hms انجام شد. به منظور بررسی تغییرات کاربری اراضی بر تاثیر در تغییرات رواناب حوضه، بارش سالانه 2020 حوضه با ویژگی‌های کاربری اراضی 2001 به مدل معرفی گردید. نتایج مربوط به تغییرات کاربری اراضی نشان می‌دهد که بیشترین تغییرات در کاربری اراضی شامل تغییرات مربوط به اراضی فاقد پوشش گیاهی به صورت کاهشی و مخلوط زراعت آبی و دیم به صورت افزایشی می‌باشد. در شبیه‌سازی حوضه آبریز قره‌چای در مدل hec-hms واسنجی حوضه در شش زیرحوضه براساس اوج رواناب، ارتفاع رواناب و حجم رواناب مورد بررسی قرار گرفت که نتایج محاسبه شده با نتایج مشاهده شده به طور میانگین در عنصر ارتفاع رواناب 94/40 درصد و در عنصر اوج رواناب با 95/12 درصد و در عنصر حجم رواناب با 97/5 درصد مطابقت اجرای صحیح مدل بر روی حوضه را نشان می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت که تغییر کاربری اراضی در حوضه آبریز قره چای باعث افزایش اوج و حجم رواناب شده و در نهایت به افزایش رواناب در این حوضه منجر شده است.

investigation of the effect of land use change on runoff of qarachai river basin using hec-hms models

in recent decades, land use change under the influence of environmental and human factors has caused serious effects on the environment, economy and society. hydrological models are a simplified representation of the actual hydrological system that studies the operation of the basin, so model selection requires recognizing the capabilities and limitations of hydrological models in the basin. in the present study, the analysis of land use changes and its effect on runoff in qara-chay basin was performed using hec-hms models. in order to investigate land use changes on the impact on basin runoff changes, the 2020 annual rainfall of the basin with 2001 land use characteristics was introduced to the model. the results related to land use changes show that the most changes in land use include changes related to land without vegetation in a decreasing manner and a mixture of irrigated and rainfed agriculture in an increasing manner. in the simulation of gharachai catchment basin in hec-hms model, calibration of the basin in six sub-basins based on runoff peak, runoff height and runoff volume was examined. 94% and in the runoff peak element with 95.12% and in the runoff volume element with 97.5% show the correct implementation of the model on the basin. therefore, it can be said that land use change in qarachai catchment has increased the peak and volume of runoff and ultimately has led to an increase in runoff in this basin.