تحلیل ارتباط بین تغییرات مکانی و زمانی کاربری اراضی و سنجه‌های سیمای سرزمین در حوزه آبخیز کوزه‌ تپراقی

هدف از تحقیق حاضر، تحلیل ارتباط بین تغییرات کاربری اراضی در دوره‌های زمانی مختلف با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین در حوزه آبخیز کوزه‌تپراقی واقع در استان اردبیل بوده است. بدین‌منظور، سه تصویر ماهواره‌ای لندست مربوط به سال‌های 1379، 1389 و 1400 از پایگاه اطلاعاتی سازمان زمین‌شناسی آمریکا (usgs) دریافت شد. پس از تهیه نقشه‌های کاربری اراضی منطقه به‌روش طبقه‌بندی نظارت شده و تبدیل آن به فرمت رستری، سنجه‌های سیمای سرزمین از نرم‌افزار fragstats 8.2 در دو سطح سیما (22 سنجه) و کلاس (13 سنجه) محاسبه و کمی‌سازی شدند. مقدار ضریب کاپا برای نقشه‌های کاربری اراضی سه سال مورد بررسی (1379، 1389 و 1400) به‌ترتیب برابر با 58/2، 75/0 و 59/2 درصد به‌دست آمد. نتایج نشان داد که در سطح کلاس زراعت دیم حداکثر مقدار را در سنجه‌ تراکم حاشیه (ed) و زراعت آبی حداکثر مقادیر را در سنجه‌های میانگین فاصله نزدیک‌ترین همسایه اقلیدسی (enn-mn)، تعداد لکه (np) و حاشیه کل (te) در هر سه سال داشته‌اند. هم‌چنین در سطح سیما نیز شاخص تکه‌شدگی (split) در سال 1389 نسبت به سال 1379 کاهش جزئی داشته و سپس در سال 1400 افزایش پیدا کرده است. شاخص بزرگ‌ترین لکه (lpi) هم کاهش قابل توجهی در سال 1400 نشان داد، به‌طوری‌که از مقدار 43/34 در سال 1379 به 34/81 در سال 1400 رسیده است.

analysis of the relationship between spatial and temporal changes in land use and landscape metrics in the koozehtopraghi watershed

the purpose of this study was to analyze the relationship between land use changes in different time periods using landscape metrics in the koozehtopraghi watershed located in ardabil province. for this purpose, three landsat satellite images from 2000, 2010, and 2021 were received from the united states geological survey (usgs) database. after preparing the land use maps of the watershed by supervised classification and converting it to a raster format, the landscape metrics of fragstats 8.2 software were calculated and quantified in two levels of landscape (22 metrics) and class (13 metrics). the kappa coefficient for the land use maps of the three years under study (2000, 2010, and 2021) was equal to 58.2, 75.0, and 59.2 %, respectively. the results showed that at the level of class, rainfed agriculture had the maximum value in the edge density metric, and irrigated agriculture had the maximum values in the average distance of the nearest euclidean neighbor, the number of patches, and the total edges in all three years. furthermore, at the landscape level, the fragmentation index decreased slightly in 2010 compared to 2000 and then increased in 2021. the largest patch index also showed a significant decrease in 2021, so it has reached from 43.34 in 2000 to 34.81 in 2021.