متغیرها و معیارهای موثر بر پدافند غیرعامل درمواجهه با تهدید ناآرامی‌های اجتماعی در محدودۀ کشور ایران

تهدیدات روبه گسترش مردم‌محور، جایگاه ویژه‌ای در میان تهدیدات پدافند غیرعامل دارند که نه ازجانب دشمن خارجی بلکه از طرف یکی از ارزشمندترین دارایی‌ها- مردم- واقع می‌شود و سازوکار مقابله با این تهدید پیچیده و حساس است. با پذیرش ضرورت عدم خشونت ورزی در مواجهه با این تهدید، علم میان‌رشته‌ای پدافند غیرعامل با ماهیت غیرنظامی خود یکی از مناسب‌ترین روشها برای مواجهه با ناآرامی‌های اجتماعی ذیل تهدیدات مردم‌محور است. در این راستا، اهداف پنج‌گانۀ تعریف شده در این علم -با اولویت بازدارندگی- ضرورت شناخت جامع و تخصصی متغیرها و ماهیت آنها را بیان می‌دارد و با شناخت متغیرها، امکان پایش و ارزیابی آنها و درنتیجه پیش‌بینی و مدیریت مطلوب بحران فراهم می‌گردد. هدف کلان این پژوهش، استخراج و اولویت‌بندی متغیرهای کلان موثر بر علم پدافند غیرعامل با تاکید بر تهدیدات مردم‌محور، با رویکرد بازدارندگی و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) است. با تاکید بر اهمیت فرآیند تعریف متغیرها، این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با ابزار مطالعه کتابخانه‌ای و مصاحبه به استخراج فهرست اولیۀ متغیرها پرداخته و پس از تدقیق فهرست به کمک پرسشنامۀ نیمه‌باز، به اولویت‌بندی آنها به روش مقایسات زوجی برمبنای نظر نخبگان می‌پردازد. در فرآیند انجام پژوهش، هشت متغیر کلان استخراج گردید که اولویت اول مربوط به متغیرکلان سیاست داخلی بوده و درمیان زیرمجموعه‌های آن، متغیر مشروعیت سیاسی از اولویت بالاتری نسبت به سایر متغیرها برخوردار است. نتایج پژوهش ضمن تاکید بر ارتباط اندام‌وار پدافند غیرعامل با طیف وسیعی از علوم دیگر، بر اهمیت متغیرهای غیرکالبدی در مواجهه با تهدیدات مردم محور شدیداً تاکید دارد.

variables and criteria affecting passive defense in the face of the threat of social unrest

people-centered threats have a special place in passive defense. these threats come not from a foreign enemy but from one of the most valuable assets - the people. by acknowledging non-violence in the face of this type of threat, the science of passive defense, is one of the most appropriate ways to deal with these threats. in this regard, the five goals defined in this science express the need for comprehensive and specialized knowledge of variables and their nature, and by recognizing the variables, the possibility of monitoring and evaluating them and thus predicting and managing the crisis is provided. the main purpose of this study is to extract and prioritize macro variables affecting passive defense with emphasis on people-centered threats. this research descriptively-analytically and during the field survey process, first with the tools of library study and interviews, the variables are extracted and then prioritizes them in the range of threats of people in passive defense. in the research process, eight macro variables were extracted, the first priority being related to the domestic policy variables, and among its sub-variables, the political legitimacy variable has a higher priority than the other variables. the macro variable of social criteria is in the second priority, and among its five subsets, the variable of class balance has a higher priority than other variables. the results of the study strongly emphasize the importance of non-physical variables in the face of people-centered threats.