تحلیل اثرات مخاطرات محیطی بیولوژیکال بر فضاهای شهری با تاکید بر پاندمی کرونا (مطالعه موردی: شهر تبریز)

طی دوره‌های تاریخی مخاطرات بیولوژیکال و بیماری‌های همه‌گیر متعددی همچون مالاریا، آنفولانزا و غیره در عرصه‌ی جهانی موجبات آسیب‌های جبران‌ناپذیری در سکونتگاه‌های انسانی گردیده‌اند. در این بین، یکی از مخاطرات بیولوژیکالی که از سال 2019 در تمامی نقاط جهان گسترش یافته است، ویروس کرونا (کووید-19) می‌باشد. با توجه به اثرات منفی این بیماری (سلامتی افراد، اجتماعی و اقتصادی) در مناطق مختلف و شرایط زیست شهرها، هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات این مخاطره در فضاهای شهری تبریز و ارائه‌ی راهکارهایی برای بهبود وضعیت و مواجهه با سایر بیماری‌های همه‌گیر می‌باشد. بنابراین، تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی می‌باشد که به‌منظور تحلیل داده‌ها از مدل کیفی تحلیل عاملی کیو q استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق شامل مدیران و کارشناسان شهری و نخبگان دانشگاهی است که حجم نمونه با استفاده از روش دلفی 15 نفر تعیین شده است. بر مبنای مدل تحلیل عاملی کیو و واریانس استخراج‌شده می‌توان عنوان کرد که سه عامل یا اثر اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی-فردی در راستای اثرات ویروس کرونا در شهر تبریز بیان گردیده‌اند که در مجموع 76/822 درصد از واریانس کل را تبیین می‌کنند. همچنین مهمترین اثرات ناشی از شیوع ویروس کرونا مربوط به مولفه‌های اقتصادی همچون تضعیف ساختار اقتصادی شهر، از بین رفتن امنیت شغلی، پایین آمدن میزان درآمد و پس‌انداز و افزایش بیکاری و تعدیل نیرو در برخی بخش‌های اقتصادی می‌باشد. پس از اثرات اقتصادی نیز به ترتیب اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی-فردی بیشترین آسیب‌های واردشده به شهر تبریز ناشی از شیوع ویروس کرونا را به خود اختصاص داده‌اند.

analysis of the effects of biological environmental hazards on urban spaces with emphasis on corona pandemic (case study: tabriz metropolis)

during historical periods, numerous biological hazards and epidemics such as malaria, influenza, etc. on a global scale have caused irreparable damage to human habitats. meanwhile, one of the biological hazards that has spread to all parts of the world since 2019 is the outbreak of the corona virus (covid19). considering the negative effects of this disease (human health, social and economic) in different areas and living conditions of cities, the purpose of this study is to investigate the effects of this risk in urban areas of tabriz and provide solutions to improve the situation and exposure to other epidemics. therefore, the present study is applied in terms of purpose and in terms of analyticalexploratory nature which has been used the qualitative model of qfactor analysis for data analysis. the statistical population of the study also includes managers and urban experts and academic elites whose sample size was determined using the delphi method of 15 people. based on the model of factor analysis of q and variance extracted, it can be said that three factors or economic, environmental and socioindividual effects have been expressed in line with the effects of corona virus in tabriz, which explain 76.822% of the total variance. also, the most important effects of the coronavirus outbreak are related to economic components such as weakening the economic structure of the city, loss of job security, lower incomes and savings, and rising unemployment and downsizing in some economic sectors.