ارزیابی خشکسالی و سنجش آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان

کشور ایران در کمربند خشک کره زمین، تحت تاثیر پرفشار جنب حاره قرار دارد و بارش سالانه آن کم‌تر از یک‌سوم متوسط بارش جهان است. بارش اندک به همراه توزیع نامناسب زمانی و مکانی آن باعث بروز خشک‌سالی‌هایی گردیده است. در این پژوهش هدف، سنجش ابعاد آسیب‌پذیری استان گیلان نسبت به خشک‌سالی با مدل‌های gama و sum فازی و cvi و شناسایی اقدامات مناسب به‌منظور کاهش آسیب‌های بالقوه بود. روش پژوهش تحلیلی مکانی و از نظر هدف کاربردی بود. ابتدا مولفه‌های شاخص آسیب‌پذیری اقلیمی استان گیلان در هر دو مدل  fuzzyو cvi، مولفه‌های منابع (r)، هواشناختی (w)، دسترسی (a)، ظرفیت (c)، استفاده و بهره‌وری اقتصادی (u)، حفظ یکپارچگی زیست‌محیطی (e)، ویژگی‌های جغرافیایی (g) تعیین گردید. متغیرها با توابع عضویت فازی همسان شدند. در مدل sum، بیشترین آسیب‌پذیری در غرب، مرکز و نواحی وسیعی از شرق استان، شهرستان رودسر با مساحت 78.23 درصد بود. در مدل همپوشانی gama، قسمت‌های وسیعی از غرب استان شهرستان تالش و شهرستان رشت با مساحت 31.92 درصد در کلاس آسیب‌پذیری خیلی زیاد مشاهده گردید. در بررسی مولفه‌های cvi، شاخص cvi کل استان 44.5% به دست آمد. شاخص cvi در مولفه منابع (r)56.12% بالاترین رتبه و در مولفه 36.94% کمترین رتبه را به دست آورد. در مدل cvi، بیشترین آسیب‌پذیری در کل شهرستان تالش با مساحت 15.57 درصد می‌باشد. درصد آسیب‌پذیری زیاد 26.84 درصد در شهرستان‌های رشت، صومعه‌سرا، رودسر و شفت مشاهده شد و شهرستان‌های آستارا و رضوانشهر با مساحت 20.88 درصد در کلاس آسیب‌پذیری خیلی کم مشاهده گردید.

drought evaluation and climatic impact assessment in guilan province

iran is affected by subtropical high pressure in the arid belt of the world and its annual rainfall is less than one third of the world average rainfall. the aim of this study was to assess the vulnerability of guilan province to drought with fuzzy gama, sum and cvi models and to identify appropriate measures to reduce potential damage. the research method was spatial and applied in terms of purpose. first, , the components of resources (r), meteorological (w), access (a), capacity (c), use and economic productivity (u), maintaining environmental integrity (e), geographical features (g) were determined. the variables were matched with fuzzy membership functions. in the sum model, the highest vulnerability was in the west, center and large areas of the east of the province, rudsar city with an area of 78.23%. in the gama overlap model, large parts of the west of talesh city and rasht city with an area of 31.92% were observed in a very high vulnerability class. in the study of cvi components, the cvi index of the whole province was 44.5%. the cvi index had the highest rank in the resource component (r) at 56.12% and the lowest rank in the 36.94% component. in the cvi model, the highest vulnerability is in the whole city of talesh with an area of 15.57%. high vulnerability rate of 26.84% was observed in rasht, soomehsara, rudsar and shaft counties and astara and rezvanshahr counties with an area of 20.88% were observed in very low vulnerability class.