شناسایی فعالیت‏های رقابت‏ پذیر در منطقه مادرشهری اراک با رویکرد پایداری اقتصادی

در قرن اخیر رشد شتابان شهرنشینی و فرایند جهانی شدن منجر به گسترش مفهوم رقابت ‏پذیری در سطوح مختلف بین ‏المللی، ملی، منطقه ‏ای و محلی شده است. با توجه به ارتباط متقابل بین ابعاد مختلف محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی، عدم توجه به سایر بخش‏ها و توجه صرف به حوزه اقتصادی، منجر به افزایش آسیب‌های محیطی و اجتماعی در سیستم های شهری و منطقه‌ای می‏شود. کشور ایران نیز در سال‏های اخیر با معضلات توسعه ناموفق اقتصادی مواجه بوده که منجر به بروز آسیب‌های اجتماعی و محیطی شده است. لذا ضروری است تا مدیران و برنامه ریزان جهت توسعۀ اقتصادی، شاخص‏های محیطی و اجتماعی را نیز در نظر بگیرند. در مقاله حاضر سعی شده است تا فعالیت‏های رقابت ‏پذیر پایدار برای منطقه مادرشهری اراک تعیین شوند. برای این منظور سعی شده است تا با استفاده از روش‏های اسنادی و تحلیل محتوا نماگرهای مناسب جهت سنجش وضعیت توسعه ‏یافتگی و رقابت ‏پذیری منطقه مادرشهری اراک استخراج شوند. فعالیت‏های زمینه ‏ای با استفاده از روش‏های ضریب مکانی، تحلیل تغییر سهم، صادرات به سایر استان‏ها و ظرفیت طبیعی منطقه استخراج شدند. درنهایت با استفاده از فن تاپسیس و بر اساس دو معیار فعالیت‏های اقتصادی دارای رقابت نخستین و پایداری رقابت در فعالیت‏های اقتصادی برتر، فعالیت‏های‏ پایدار دارای برتری رقابتی جهت کاربست در منطقه تعیین شدند. بر این اساس فعالیت تولید صنعتی (ساخت)، تامین برق، گاز، بخار، تهویه هوا و تامین و تصفیه آب شرب، حمل و نقل و انبارداری و فعالیت‏های کشاورزی، دامداری جنگلداری و پرورش آبزیان مورد توجه قرار گرفته‏ اند.

Identifying Competitive Activities in the Arak Metropolitan with Economic Sustainability Approach

The rapid growth of urbanization and process of globalization has brought expansion of the competitiveness conception at international, national, regional and local levels by the last century. According to the intercommunication among different environmental, social and economic aspects, inattention to other sectors, but more attention to the economic field though, causes an increase in peripheral and social damage in urban and regional systems. Through the last decades, Iran has also faced with the plenty of problems of unsuccessful economic development, which has led to social and environmental damage. So that it is essential for managers and urban planners to consider peripheral and social indicators in order of economic development. In the present research, an attempt has been made to determine sustainable competitive activities for the Arak metropolitan area in which it is tried to extract the most appropriate indicators using documentary methods and content analysis to measure the condition of development and competitiveness of Arak metropolitan. Field activities has been extracted by using spatial coefficient, share change analysis, export to other provinces, and natural capacity of the region. Finally, using TOPSIS method, and basing on the two criteria of economic activities through first competition and its sustainability in superior economic activities, sustainable activities with competitive advantage were determined for using in the region. Accordingly, the activities of industrial production (manufacturing), electricity, gas, steam, air conditioning, drinking water supply and purification, transportation, warehousing, agricultural activities, forestry and aquaculture have been considered.