رتبه‌بندی راهبردهای مدیریت مصرف آب در شبکه‌های توزیع آب شهری با استفاده از روش تصمیم‌گیری چندشاخصه تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (fahp): مطالعه موردی، شهر تهران

با توجه به کاهش محسوس منابع آب تجدیدپذیر و محدودیت‌های موجود در توسعه منابع آب جدید، در اکثر نقاط دنیا تمرکز رویکردهای مدیریتی به میزان قابل توجهی از مدیریت عرضه به مدیریت تقاضا تغییر نموده است. مجموعه‌ای از راهبردها که با هدف کاهش مصرف آب و برقراری یک تعادل منطقی و پایدار بین عرضه و تقاضای آب طراحی و اجرا می‌شوند، راهبردهای مدیریت مصرف آب نامیده می‌شوند. در این مقاله، با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه، الگویی برای انتخاب مناسب‌ترین راهبرد مدیریت مصرف آب در شبکه‌های توزیع آب شهری ارائه شده است. همچنین به منظور آزمودن کارآیی الگوی فوق، در قالب یک مطالعه موردی برای شهر تهران و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (fahp) و بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و متخصصین صنعت آب و فاضلاب، راهبردهای مختلف مدیریت مصرف آب رتبه‌بندی شده‌اند. راهبردهای انتخاب شده در این تحقیق عبارتند از فرهنگ سازی در بین مصرف‌کنندگان (اجرای برنامه‌های آموزشی و تبلیغاتی)، کاهش آب بدون درآمد، افزایش آب بها و استفاده از ابزارآلات کاهنده مصرف. در این تحقیق از معیارهایی همچون هزینه، زمان، رضایت مشترکین، میزان آب به حساب نیامده و تاثیر اجرای طرح در کاهش مصرف آب، برای وزن‌دهی و تعیین امتیاز راهبردها استفاده شده است. به منظور بررسی تاثیر عدم‌قطعیت‌های موجود در مدل بر پاسخ نهایی، بر روی اوزان نظرات تصمیم‌گیرندگان و شکل اعداد فازی مورد استفاده، تحلیل حساسیت صورت گرفته است. در نهایت راهبرد کاهش آب بدون درآمد به عنوان مناسب‌ترین راهبرد از دیدگاه تصمیم‌گیرندگان شناخته شد. نتایج تحقیق حاضر نشان می‌دهد در شرایط عدم دسترسی به داده‌های کمّی کافی و بالا بودن عدم قطعیت‌های فازی، روش ارائه شده می‌تواند به عنوان یک ابزار تصمیم‌گیری کارآ مورد استفاده مدیران آب شهری قرار گیرد.

Prioritization of Water Consumption Management Strategies in Water Distribution Networks Using Multiple Criteria Decision Making Method of Fuzzy Analytic Hierarchy Process (Case Study: Tehran)

As the volume of renewable water resources has been significantly decreased and developing new water resources are faced with serious limitations, there has been a change of emphasis in management practices from supplysided to demandsided approaches in most regions of the world. Water consumption management strategies seek to reduce water consumption and establish a reasonable and sustainable balance between water supply and demand. In this paper, a multiattribute decisionmaking method and an algorithm is developed for selecting water consumption management strategies for water distribution networks. To demonstrate the applicability of suggested method, a case study is conducted in Tehran in which different water consumption management strategies are prioritized using Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP) and based on water and wastewater experts’ judgments. Applied strategies are performing educational programs among water users, nonrevenue water reduction, increasing water price and using watersaving appliances. Furthermore, decision criteria used in this study are costs, time of implementation, water user’s satisfaction, the volume of nonrevenue water and watersaving efficacy. To evaluate the impact of uncertainties lied in the model on final results, a sensitivity analysis is performed in terms of changes in the weight of decisionmakers’ judgments and the shape of fuzzy membership functions. Finally, the nonrevenue water reduction is gained the first rank among all water consumption management strategies. The results of this study show that in case of high degree of fuzzy uncertainties and dearth of sufficient quantitative data, the presented method can be employed as a robust decisionmaking tool by urban water managers.