ارزیابی زمان سفر و قابلیت اطمینان زمان سفر درک شده در حمل و نقل همگانی در تهران (مطالعه موردی خط 1 اتوبوس‌های تندروی تهران)

ازدحام در حمل و نقل همگانی به خصوص در ساعات اوج در تهران بسیار مشاهده می‌شود. سفر در یک وسیله نقلیه مزدحم حمل و نقل همگانی طبیعتا منجر به عدم راحتی مسافران می‌شود. از طرفی موضوع زمان سفر همواره دغدغه مهم برنامه ریزان حمل و نقل بوده است. با توجه به اینکه گذر زمان موضوعی ذهنی است بنابراین در یک بازه زمانی به خصوص ممکن است همه مسافران یک وسیله گذر زمان را به یک اندازه تجربه نکنند. مطالعات گذشته نیز بر این موضوع صحه گذاشته اند. بدین ترتیب مفهوم زمان سفر درک شده با توجه به ازدحام و سطوح مختلف آن در وسیله حمل و نقل همگانی مطرح شده است. فردی که در یک اتوبوس با تراکم مسافر کم نشسته است، گذر زمان را نسبت به فردی که در اتوبوسی با تراکم مسافر زیاد، ایستاده است، متفاوت تجربه می‌کند. علاوه بر مفهوم زمان سفر، موضوع قابلیت اطمینان زمان سفر نیز مطرح است. بررسی زمان سفر درک شده، منجر به طرح مفهومی نسبتا جدید به نام قابلیت اطمینان زمان سفر درک شده نیز می‌شود. در این تحقیق به ضرورت بررسی این دو موضوع در سیستم حمل و نقل همگانی تهران پرداخته شده است. برای نمونه نیز با استفاده از داده‌های afc و avl در ساعت اوج صبح یک روز کاری در شرایط عادی (قبل از کرونا و در آذر 98) در خط 1 اتوبوس‌های تندروی تهران به این موضوع پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهند که هم زمان سفر درک شده و هم قابلیت اطمینان آن هر دو تفاوت محسوسی با شکل اسمی خود دارند. در برخی موارد زمان سفر  درک شده بیش از 50 دقیقه با حالت اسمی تفاوت دارد. در مواردی نیز قابلیت اطمینان درک‌شده بیش از دو برابر حالت اسمی است. همچنین  این تفاوت، لزوم بازنگری در نحوه تحلیل سیستم‌های حمل و نقل همگانی را با درنظر گرفتن زمان سفر درک شده نشان می‌دهد.

evaluating perceived travel time and travel time reliability in the transit system of tehran (case study: the first brt line)

crowding in public transportation in tehran is a convenient problem, especially in the pick hours. transferring in a crowded transit vehicle makes passengers feel discomfort during their trips. another important thing is the idea of time which is a subjective issue which means that passengers experience their travel times differently in a specific time interval. the literature has confirmed this issue, so the idea of “perceived travel time” has been introduced for many years. it implies that a passenger travelling by a congested public transport vehicle feels like the time is passing slower compared to those who are traveling in uncongested vehicles. the idea of perceived travel time has led some researchers to the concept of “perceived travel time reliability”. this paper is aimed at demonstrating the necessity of paying attention to these two concepts for the public transport system in tehran. for this purpose, the first line of the brt system of tehran has been considered as a case study. using automated fare collection (afc) and automatic vehicle location (avl) data in a pick hour of a work day back in the autumn of 2019 and before spreading the coronavirus, the perceived travel time and perceived travel time reliability are calculated. the results show that there is a significant difference between perceived and nominal. the differences show the necessity of reconsidering the analysis of public transport systems using the nominal travel time and travel time reliability. in fact, it seems that using the perceived will be more helpful and telling as well.