اثر اندرکنش خاک-سازه بر طرح بهینه قاب‌‌های خمشی بتن‌‌آرمه کوتاه، میان و بلندمرتبه

در فرآیند تحلیل، طراحی و بهینه‌‌سازی طرح ساختمان‌های بتن‌‌آرمه در اغلب موارد و شاید در تمامی ساختمان‌های متعارف، بخش‌‌های مختلف این فرآیند برای بخش‌‌های مختلف ساختمان، اعم از سازه اصلی و پی آن، معمولاً به صورت مستقل از هم انجام می‌گیرد. بدین معنی که این سازه‌ها عمدتاً با فرض یک بستر صلب، تحلیل و طراحی شده و سپس نیروهای به‌‌دست آمده در پای ستون‌ها برای تحلیل و طراحی پی سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند. دراین روند توجهی به تاثیر نشست پی بر توزیع نیروها در اعضای سازه نمی‌شود. این در حالی است که اندرکنش بین سازه، پی و خاک زیرین آن (بستر انعطاف‌‌پذیر) رفتار واقعی سازه را در مقایسه با وضعیتی که سازه به تنهایی (بستر صلب) بررسی می‌شود تغییر می‌دهد. در این پژوهش، به مطالعه طرح بهینه قاب‌‌های خمشی بتن‌‌آرمه کوتاه، میان و بلند مرتبه همراه با پی و خاک زیر پی آن‌ها در سه لایه مختلف با عمق هر لایه برابر ده متر در نرم‌افزار سپ پرداخته می‌‌شود. همچنین، تمام قاب‌‌ها با استفاده از الگوریتم زنبورعسل مصنوعی تحت قیود تنش و دریفت، در نرم‌افزار متلب بهینه‌‌سازی می‌‌شوند. نتایج این تحقیق نشان می‌‌دهد، از آنجایی که در یک سازه با طرح بهینه، معمولاً مقادیر تنش اعضا و دریفت طبقات، به حداکثر مقادیر مجاز طراحی بسیار نزدیک هستند، لذا افزایشی هر چند اندک در پاسخ سازه، ناشی از اثرات اندرکنش خاک-سازه، ممکن است موجب نقض قیود طراحی بهینه شود. بنابراین، عدم لحاظ چنین اثراتی در طراحی بهینه سازه می‌‌تواند منجر به حصول طرحی نه تنها غیربهینه بلکه ناایمن شود.

soil-structure interaction effect on the optimal design of low-, mid- and high-rise reinforced concrete frames

in procedure for analysis, design and optimization of reinforced concrete buildings, for most or maybe all regular buildings, different parts of the procedure for different parts of the building, including main structure and its foundation, are usually carried out independently. this means that these structures are mainly analyzed and designed by supposing a fixed-base, and then, forces at the foot of columns are obtained and used to analyze and design the foundation. thereby, no attention is paid to the effects of foundation settlements on the distribution of forces in structural elements. interaction between the structure, the foundation and its subsoil (flexible-base), changes the actual behavior of the structure compared to the method in which the structure is investigated alone (fixed-base). in this paper, various rc buildings, including low-, mid- and high-rise types, with foundations and soil under their foundations in three different layers, with a depth of each layer equal to ten meters, are modeled using sap2000. also, all the frames are optimized using artificial-bee-colony algorithm in matlab, subject to stress and drift constraints. the results show that, since in a structure with optimal design the values of stress in elements and drift of stories are usually very close to the maximum allowable limits, hence, a slight increase in structural response, induced by soil-structure interaction effects, may lead to the violation of optimal design constraints. therefore, taking not into account such effects in design optimization of structure, may lead to not only a non-optimal but also an infeasible design.