کاربرد تئوری اعداد z در رتبه‌بندی معیارهای تاثیرگذار در انتخاب روش‌های استخراج زیرزمینی

عملیات معدن کاری با توجه به ماهیت آن با عدم قطعیت های زیادی همراه است و فاکتورهای موثر در انتخاب روش مناسب استخراج برای معادن زیرزمینی نیز با عدم قطعیت همراه هستند. عدم قطعیت همراه با این پارامترها می تواند سبب به وجود آمدن ریسک های مختلف جانی و مالی شود. در نظر گرفتن ریسک و عدم قطعیت موجود در پارامترها، رتبه بندی و تعیین میزان اهمیت آن‌ها، علاوه بر کمک به انتخاب بهترین (ایمن ترین و سودآورترین) روش استخراج قبل از شروع فرآیند معدن کاری، می تواند به طراحی بهتر و ایمن تر معدن نیز کمک کرده و باعث کاهش ریسک های متعاقب شود. برآورد پارامترهای فازی عموما بر اساس دانش خبرگان صورت می گیرد، اما میزان اطمینان به نظر کارشناسان مختلف تفاوت دارد و نمی توان عدم قطعیت و تفاوت در اعتبار نظر آنان را نادیده گرفت. برای حل چالش ذکر شده، در این تحقیق از تئوری اعداد  z استفاده شد. برای انجام مطالعه حاضر، ابتدا فاکتورهای موثر در انتخاب روش های استخراج زیرزمینی مطالعه و در 4 گروه اصلی، 13 زیرمعیار 1 و 78 زیرمعیار 2 دسته بندی شدند. سپس به منظور بررسی و تعیین میزان اهمیت آن ها از تئوری اعداد z استفاده شد. پس از محاسبه وزن نهایی هر پارامتر، به منظور بررسی اعتبار و سنجش صحت یافته ها، نتایج حاصل از مطالعه با پارامترهای در نظر گرفته شده برای انتخاب روش استخراج زیرزمینی در معدن سرب و روی انگوران مقایسه شد. بررسی ها نشان می دهد که در هر گروه از پارامترها، فاکتورهایی که وزن بیشتری را دارا بودند (نتایج حاصل از تحقیق حاضر)، با پارامترهای در نظر گرفته شده برای انتخاب روش استخراج در معدن انگوران مطابقت دارند.

ranking criteria used for underground mining method selection applying z-numbers theory

due to its nature, mining operations are associated with many uncertainties. the effective factors in selecting the appropriate mining method in underground mines are also associated with uncertainties. the uncertainty associated with these parameters can cause various life threatening/mortal and financial risks. considering the risk and uncertainty related to these parameters, ranking and determining their importance, not only helps to choose the best (the safest and the most profitable) mining method before starting the mining process, but also to design a better and safer mine and reducing subsequent risks. fuzzy parameters are generally estimated through expert knowledge, but the degree of confidence in the opinion of different experts is different and the uncertainty and difference in the reliability of their opinion cannot be ignored. in this research, z numbers theory was used to solve the mentioned challenge. to conduct the present study, first the influencing factors in the selection of underground mining methods were studied and classified into 4 main groups of criteria, 13 sub criteria 1 and 78 sub criteria 2. then, the z numbers theory was used to rank and determine their importance. after calculating the final weight of each parameter, in order to check the validity and accuracy of the findings, the results were compared with the parameters considered for choosing the underground mining method in angouran lead and zinc mine. the results show that in each group of parameters, the more weighted factors (the results of the present research) match the parameters related to choosing the mining method in angouran mine.