مدل تصمیم‌گیری گراف برای تخصیص ریسک در قراردادهای طرح و ساخت، با استفاده از تئوری بازی‌ها

توافق بر نحوه تخصیص ریسک‌ها شرط موفقیت پروژه شناخته می شود. به دلیل برداشت های متفاوت و منافع متضاد عوامل پروژه، مذاکرات تخصیص ریسک به منظور انتخاب تخصیص بهینه ریسک‌ها، فرآیندی دشوار و پر هزینه است. در این مقاله با مدل‌سازی مذاکرات تخصیص ریسک در چهارچوب تحلیل حل اختلاف بر مبنای تئوری بازی‌ها، یک رویکرد تصمیم‌گیری بر مبنای مدل گراف برای حل مذاکرات قراردادی و انتخاب تخصیص ریسک بهینه توسعه داده شده است. در این رویکرد، با تحلیل رفتار بازیگران و تصمیم‌ گیرندگان فرآیند تخصیص ریسک، اولویت‌های تصمیم گیری ذی‌نفعان در قالب تحلیل هزینه-فایده هر تخصیص ریسک محاسبه شده و با پیش‌بینی حرکت‌های متقابل هر طرف برای کسب بیش‌ترین منافع یا فرار بیش‌ترین زیان، مدلی خاص برای دستیابی به تفاهم بین تصمیم‌ گیرندگان به منظور توافق بر انتخاب تخصیص بهینه ارائه می‌شود. مدل پیشنهادی در قالب یک برنامه نرم افزاری در محیط متلب پیاده‌سازی شده است و نتایج آن در یک پروژه موردی حوزه آب و نیرو مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. مقایسه نتایج مدل پیشنهادی با دیگر مدل‌های کمی تخصیص ریسک نشان می‌دهد که استفاده از تئوری بازی‌ها می‌تواند الگوی متعادل‌تری برای تخصیص ریسک‌ها ارائه دهد. مدل پیشنهادی این مزیت حیاتی را دارد که برخلاف مطالعات مشابه، صرفا عامل مسئول مدیریت ریسک را تعیین نمی‌کند بلکه اقدامات لازم برای رسیدن به تخصیص ریسک متعادل را بیان کرده و تبعات تصمیم را برای تصمیم‌ گیرنده روشن می‌نماید.

the graph decision model for risk allocation in design-build contracts; game theory approach

risk allocation, the definition and division of responsibility associated with a possible ‎future loss or gain, seeks to assign responsibility for a variety of hypothetical circumstances ‎should a project not proceed as planned. the result of improper risk allocation is increased ‎costs, project delays and services, which cause loss of value-for-money for the public interest. this paper introduced a decision support system based on the graph model for systematically resolving construction risk allocation. in this model mainly assumed success of a contract needs to ‎agreement on how risks are allocated by parties. the graph analysis process considers ‎the decision-makers, their decision options, and their relative preferences when modeling ‎risk allocation negotiation as a game theory problem. owners could also use the model to perform an in-depth stability analysis in order to ‎ascertain the ‎possible compromise resolutions or equilibrium. the model predicts the sequence ‎of decisions that took place in the dispute and furnishes an array of useful strategic insights ‎about the risk allocation renegotiation. moreover, the model to determine how ‎changes in preferences can affect the equilibrium results executes a sensitivity analysis. this risk allocation procedure is ‎useful for both researchers and practitioners to better deal with the dispute-prone nature of ‎ construction contracts.‎