استفاده از فیلتر ذره‌ای برای تخمین دقیق شرایط مرزی بار آبی ثابت در آبخوان آزاد

داشتن اطلاعات دقیق از مقادیر شرایط مرزی در آبخوان‌ها یکی از عوامل موثر در افزایش دقت مدل‌های آب زیرزمینی هستند. در این مطالعه به کمک روش فیلتر ذره‌ای و مدل عددی بدون شبکه جریان آب زیرزمینی، مقادیر دقیق سطح آب در مرزهای هد ثابت آبخوان بیرجند تعیین شدند. فیلتر ذره‌ای یکی از روش‌های همگون‌سازی داده‌ها بوده که در جهت کالیبراسیون آنلاین و بهبود عملکرد مدل‌های عددی دینامیکی کمک شایانی می‌کند. همچنین مدل عددی بدون شبکه، از جمله مدل‌هایی است دامنه محاسباتی را شبکه‌بندی نمی‌کند و معادلات را تنها بر روی گره‌ها اعمال می‌کند. این آبخوان به مساحت 269 کیلومتر مربع واقع در استان خراسان جنوبی است که 190 حلقه چاه بهره‌برداری و 10 چاه مشاهده‌ای دارد، همچنین در مرزهای آن، نه جبهه ورودی و یک جبهه خروجی هد ثابت وجود دارد که این جبهه‌ها در مدل بدون شبکه، تعداد 105 گره مرزی را شامل می‌شوند. پس از تعیین حدود بالا و پایینِ سطح آب برای هر یک از این گره‌ها در الگوریتم فیلتر ذره‌ای مقادیر دقیق هد در نقاط مرزی تعیین شد و سپس به کمک مدل شبیه‌ساز، سطح آب زیرزمینی به دست آمده با مقادیر مشاهداتی مقایسه شدند. نزدیکی نتایج به مقادیر مشاهداتی، قدرت این روش در جهت تخمین مقادیر دقیق مرزی را نشان ‌داد، به طوری که، با اتصال این روش کالیبراسیون به مدل بدون شبکه، خطای جذر میانگین مربعات از 0/757 به 0/386 متر رسید. این مقدار کاهش در مقدار خطا، ضرورت اضافه شدن این روش، به تمامی مدل‌های آب زیرزمینی را نشان می‌دهد. همچنین نتایج نشان دادند که با افزایش تعداد ذرات، در روش فیلتر ذره‌ای، دقت نتایج بالاتر می‌رود، به طوری که خطای جذر میانگین مربعات با در نظر گرفتن 500، 700 و 1000 ذره به ترتیب 0/484، 0/401 و 0/386 متر می‌باشند.

Usage of Particle Filter for Exact Estimation of Constant Head Boundaries in Unconfined Aquifer

Having the exact values of boundary conditions is one of the effective ways to develop precise groundwater models. In the present study, the exact value of constant head boundaries in the Birjand aquifer is specified using particle filter linked to meshless groundwater model. Particle filter, known as one of the common data assimilation methods, applies to dynamic systems in order to improve performance. Meshless model, one of the numerical models that do not mesh the problem domain, enforces the governed equation to the nodes. Birjand aquifer, with an almost 269 km2 area, has 190 extraction and 10 observation wells. There are also nine inflow and one outflow regions with constant head boundary conditions, including 105 boundary nodes. In this research, after determining the lower and upper bounds of groundwater head for each node, the exact values of this parameter are computed. Finally, the simulated groundwater head was compared with observation data. The closeness of the achieved results to the observation data showed the performance of the engaged method, as the results indicated a significant decrease in RMSE occurs just with the usage of particle filter linked to the meshless model. RMSE value reduced to 0.386 m as its previous value was around 0.757 m. Results also showed that the model was more accurate when the number of particles in the particle filter was increased. The RMSE value for 500, 700 and 1000 particles were 0.484, 0.401 and 0.386m respectively.